Autor: Wioleta Barsznica

Co zrobić, by chronić dziecko przed stresem związanym z informacjami o wojnie? – Najważniejsze to rozmawiać w sposób odpowiedni do wieku dziecka. Nie należy go straszyć. Lepiej być szczerym, empatycznym. Możemy też rozładowywać emocje angażując się w pomoc ludziom z terenów ogarniętych wojną.

Po pierwsze: rozmawiajmy z dzieckiem o jego emocjach

Przede wszystkim rozmawiać i tłumaczyć, to co się dzieje w sposób dla nich zrozumiały, dostosowany do ich wieku i możliwości. Nie pozostawiać dzieci i młodzieży z tematem wojny samym sobie. To dzieje się tak blisko, tuż obok nas. Do Polski napływa wielu uchodźców, którzy potrzebują pomocy. W wielu miejscach pojawiają się flagi ukraińskie, napisy w innym języku.  Dzieci to widzą, słyszą i przecież czują, myślą, tylko często nie potrafią o tym mówić. ... 

Ze wszystkich zmysłów w procesie uczenia się jest wzrok. Ponad 85 procent wyuczonych treści zostaje przyswojonych przez wzrok, a jednocześnie u dziecka mającego trudności w nauce najczęściej pomija się trudności ze wzrokiem. Wiele dzieci, u których zdiagnozowano trudności w uczeniu się (dysleksję) lub które osiągają w szkole słabe wyniki, ma podstawowe zaburzenia widzenia, które uniemożliwiają im pełną realizację potencjału. Jednocześnie problemy z widzeniem nie ujawniają się u nich podczas standardowych testów na wzrok, które badają jedynie widzenie na dalekich odległościach.

W jaki sposób widzenie wpływa na uczenie się?

Czytanie, pisanie oraz ortografia to umiejętności, które zależą w znacznym stopniu od wzroku, a ponieważ czytanie jest pierwszym etapem nauki szkolnej, to zazwyczaj problemy ujawniają się jako pierwsze. Wyróżniamy trzy podstawowe funkcje wzrokowe, jakie potrzebne są dziecku do czytania: konwergencja, akomodacja, wodzenie. ... 

Wejście na rynek pracy to często duże wyzwanie dla młodego człowieka. Oferty pracy zazwyczaj skierowane są do osób z doświadczeniem zawodowym, które poza określonymi umiejętnościami i predyspozycjami, jest jednym z największych atutów kandydatów. By ułatwić sobie znalezienie przyszłego zatrudnienia, coraz większy odsetek uczniów szkół ponadpodstawowych oraz studentów stara się zdobyć cenny staż pracy i/lub wiedzę wymaganą w zawodzie jeszcze podczas nauki. Pierwsze doświadczenia zawodowe nie tylko wzbogacą dokumenty aplikacyjne, ale i pomogą wybrać dalszą ścieżkę edukacyjno-zawodową. Warto więc szukać okazji do rozwoju na własną rękę. Istnieje wiele sposobów na zdobywanie pierwszych doświadczeń zawodowych. Ważne jest by młodzi ludzie brali udział w różnych projektach, które pozwolą im zdobyć doświadczenie i przydadzą się w przyszłej karierze zawodowej. Choć pierwsze zatrudnienie to początek zawodowej drogi, doświadczenie warto zbierać już wcześniej.

Pierwsze doświadczenie zawodowe można zdobyć w różny sposób. Ciekawe propozycje przedstawia Urszula Leszczyńska w artykule: „Nie tylko praca. 12 pomysłów na pierwsze doświadczenia zawodowe Twoich uczniów” (Mapa Karier – Blog):

• Wolontariat lokalny: (szkolne koła wolontariatu, bezpośredni kontakt z lokalnymi instytucjami i organizacjami pozarządowymi, strony: ngo.pl, wolontariat.org.pl).
• Wolontariat online: TED Translators, org.pl, e-wolontariat.pl.
• Projekty solidarności Europejskiego Korpusu Solidarności. (wniosek projektowy zawierający pomysł na działanie na rzecz lokalnej społeczności otrzymuje dofinansowanie od Komisji Europejskiej).
• Inicjatywy grupowe: samorządy uczniowskie, koła przedmiotowe, kluby (filmowe, czytelnika, sportowe), festiwale szkolne.
• Zwolnieni z Teorii – Program Zwolnieni z Teorii to przykład inicjatywy grupowej, która wspomaga młodych ludzi we wdrażaniu własnego projektu społecznego.
• Inicjatywy indywidualne: (blog z próbkami pisarskimi, konto na Instagramie, profil na TikToku – dzielenie się wiedzą, mówienie o swoich pasjach),
• Wymiany międzykulturowe Erasmus+: np. wymiana międzykulturowa (youth exchange), czyli wyjazd krótkoterminowy (zwykle ok. 7-10 dni) do jednego z krajów europejskich. fert wymian międzykulturowych warto szukać albo bezpośrednio przez organizacje zajmujące się mobilnością młodzieży, takie jak YoWo Poland, oraz na grupach na Facebooku: PL Youth In Action i Youth Opportunities for Poles.
• Wolontariat europejski Europejskiego Korpusu Solidarności: (aby wziąć udział w wolontariacie europejskim, najlepiej zgłosić się bezpośrednio do jednej z organizacji wysyłających młodych ludzi z Polski szukać ofert projektów na Facebooku na grupach PL Youth In Action i Youth Opportunities for Poles lub na stronie Europejskiego Portalu Młodzieżowego).
• Workcampy: (wspólne wykonywanie prac wolontariackich na rzecz lokalnej społeczności, takie jak prace ekologiczne, prosta renowacja zabytków, praca z dziećmi, seniorami lub niepełnosprawnymi czy promocja dziedzictwa kulturowego –  workcamps.pl.)
• Workaway: (workaway czyli wolontariat zagraniczny, który czasem nazywa się working holidays (ang. pracujące wakacje). Workaway to wyjazd za granicę, podczas którego pracuje się na rzecz rodziny lub organizacji w zamian za zakwaterowanie i wyżywienie – workaway.info).
• AIESEC: (AIESEC to organizacja studencka pomagająca młodym ludziom wyjechać za granicę na wolontariat i praktyki. W AIESEC znajdziemy trzy formy wyjazdu: Global Volunteer, Global Talent i Global Teacher).
• Au pair: (pomaganie rodzinie za granicą w opiece nad dziećmi – Au Pair World).

Dobrym pomysłem na zdobycie doświadczenia zawodowego jest wzięcie udziału w praktykach, czy aplikowanie na staż. Dzięki podjęciu takiego zatrudnienia możemy nie tylko poznać zawód, który nas interesuje, lecz także firmy, w których chcielibyśmy pracować, a jeśli praktyki pójdą nam bardzo dobrze, mamy szansę na pozostanie w tym miejscu na stałe. Warto pomyśleć także o pracy, np. weekendowej – roznoszenie ulotek, pracy kasjera, niani, specjalisty ds. obsługi klienta, dostawcy jedzenia i nie tylko. Nawet wówczas, gdy nie jest ona związana z docelową branżą w której chcemy w przyszłości pracować, pokazuje ona nasz zapał i chęć do nauki. Można także podjąć pracę na stanowisku juniorskim wówczas brak doświadczenia nie stanowi przeszkody w zatrudnieniu kandydatów. Wiele firm wykazuje elastyczne podejście do młodych pracowników, umożliwiając im łączenie pracy z nauką.  ... 

Rodzice, już od momentu gdy dziecko zaczyna swoją przygodę z przedszkolem, zostają często postawieni przed pytaniem: „Czy chcą zapisać Państwo swoje dziecko na zajęcia dodatkowe z …..” i tu pojawia się nierzadko cały zestaw różnorakich zajęć, czasem o dziwnie brzmiących nazwach, jak np. sensoplastyka. Rodzic zaczyna się zastanawiać, zadawać sobie pytania – Czy jeżeli nie zapiszę dziecka na żadne zajęcia, to jestem złym rodzicem? Czy to źle wpłynie na jego rozwój, będzie gorsze, a może wyśmiewane? Jakie zajęcia oraz w jakiej liczbie wybrać? Część rodziców wpada w pułapkę zapisywania dziecka na wszystkie możliwe zajęcia licząc, że: objawi jakiś talent, będzie miało łatwiej w życiu, wyprzedzi inne dzieci w wiedzy i umiejętnościach już na starcie. W wyniku tego, dzieci tracą coś bardzo ważnego: czas na własną aktywność. Pamiętajmy, że pierwszą i najważniejsza aktywnością dziecka w wieku przedszkolnym jest: ZABAWA. Sama zabawa w gronie rówieśników i rodzeństwa uczy bardzo wiele: negocjacji, nawiązywania kontaktów interpersonalnych, umiejętności rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie z emocjami, pełnienia określonej roli w grupie, stosowania się do przyjętych zasad i norm oraz wiele, wiele innych. Swobodna zabawa nie jest stratą czasu, jest bardzo potrzebnym elementem codziennego życia przedszkolaka. Warto, więc uwzględnić ją w codziennym harmonogramie.

Czy zatem zajęcia dodatkowe są czymś niepotrzebnym, niekorzystnym? Nie. Zajęcia dodatkowe mogą być bardzo przyjemnym i rozwijającym czasem dla dziecka, o ile dostosujemy je do naszego konkretnego malucha.

Dobierając rodzaj zajęć dodatkowych powinniśmy przede wszystkim zastanowić się, jakie są realne potrzeby i możliwości naszego dziecka. Może maluch ma jakieś trudności i ważniejsza od akrobatyki będzie na razie terapia logopedyczna, czy integracja sensoryczna? ... 

Na świecie 4,54 miliarda ludzi korzysta z Internetu, a 3,8 miliarda z mediów społecznościowych. Nowe technologie są stałym elementem naszego życia i dają nam narzędzia do codziennego funkcjonowania w pracy, edukacji i rozrywki. Do tej pory sytuacja spowodowana pandemią i ograniczenie bezpośrednich kontaktów społecznych uświadomiło nam jak bardzo pomocne są nowe technologie, ale z drugiej strony jaki wpływ ma ich nadmiar na nasze samopoczucie. W związku z tym bardzo ważne jest, aby zadbać o naszą higienę cyfrową.

Higiena cyfrowa to postawa życiowa i wynikające z niej działania charakteryzujące się kreatywnym i odpowiedzialnym używaniem zasobów sieci, zmierzające do optymalizacji indywidualnego zdrowia somatycznego, psychicznego oraz społecznego w zakresie korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych. Jej poziom uzależniony jest od samoregulacji i kontroli związanej z używaniem internetu oraz cyfrowych narzędzi ekranowych, dostępnej alternatywy dla świata cyfrowego, jak również rozwiniętej sieci oparcia społecznego.² Pisząc prościej to zespół czynności i postaw, które mają zapewnić nam bezpieczne użytkowanie urządzeń elektronicznych oraz nowoczesnych technologii, w taki sposób, aby nie stanowiło ono zagrożenia dla naszego życia i zdrowia. Wśród konsekwencji nadużywania nowych technologii wymienia się: przemęczenie, niewyspanie, pogorszenie stanu zdrowia (np. wzrok), zaniedbywanie obowiązków, brak koncentracji bądź jej obniżony poziom, spadek efektywności pracy, wycofanie z kontaktów, pogorszenie relacji z bliskimi, cyberprzemoc, uzależnienie. Warto więc wprowadzić dziesięć zasad higieny cyfrowej:

1. Kontroluj czas przed ekranem – zadaj sobie pytanie: Jak długo dzisiaj byłem w sieci? W jakim celu sięgam po smartfon? Nie używaj ekranów podczas wykonywania innych czynności np. jedzenia. Nie tylko ilość czasu w internecie jest ważna, ale też jego jakość.
2. Odkładaj smartfon – nie noś go przy sobie non stop. W czasie nauki lub pracy, zabierz go w zasięgu wzroku.
3. Wyłącz powiadomienia – wyłącz dźwięki i plakietki. Nie sprawdzaj co chwilę wiadomości.
4. Nie rób wielu rzeczy na raz – w czasie pracy i nauki, wyłącz aplikację w tle i serwisy społecznościowe.
5. Trenuj swój mózg w sposób analogowy – ćwicz koncentrację, pamięć, logiczne myślenie.
6. Relaksuj się i odpoczywaj – bez urządzeń ekranowych.
7. Szukaj zainteresowań poza siecią – ludzie bez zainteresowań offline łatwiej się uzależniają od smartfona.
8. Planuj czas bez Internetu – świadomie spędzaj czas bez sieci. Rób sobie cyfrowe detoksy.
9. Zadbaj o swój sen – 1-2 h przed snem bez ekranu. Nie bierz do sypialni smartfona. Kup budzik!
10. Dbaj o relacje – kontakt w sieci to nie relacja. Relacje zbudujesz tylko offline. Dobre relacje chronią przed uzależnieniem.

Ważne jest, aby stworzyć domowe zasady korzystania z nowych technologii, które pomogą nam w odpowiedni sposób zarządzać cyfrowymi narzędziami ekranowymi i które przygotują dziecko do właściwego  korzystania ze smartfona w wieku późniejszym. Należy pamiętać, że wypracowanie wspólnych zasad dotyczą wszystkich domowników. ...