Artykuły – Strona 2 – Miejska Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Krośnie

Teoria przywiązania oraz jej wpływ na tworzenie się więzi.

28 lutego 2024 by Wioleta Barsznica

Przywiązanie jest konstruktem psychologicznym obrazującym emocjonalne zależności istotnie oddziałujące na myślenie oraz zachowanie jednostek w relacjach interpersonalnych. Tworzy się ono już na etapie dzieciństwa, kiedy dziecko nawiązuje więź z rodzicem lub opiekunem. Wyróżnione style przywiązania obrazują jakość wczesnodziecięcej relacji dziecka z obiektem. Różne zachowania rodziców mogą powodować problemy z rozwojem emocjonalnym dziecka. W dużej mierze determinuje to sposób budowania bliskich więzi w przyszłości. Dorastający ludzie, wykorzystując swoje doświadczenia zdobyte poprzez interakcję z ważnymi jednostkami, kształtują własne wizerunki oraz innych.

Badacze zainteresowali się tym terminem dzięki analizom Bowlby’ego, który jako pierwszy sformułował teorię przywiązania. Została ona rozszerzana oraz rozwijana wraz z upływem czasu. Mary Ainsworth pogłębiła badania Bowlby’ego, opisując trzy style przywiązania. Teoria Bowlby’ego ma swoje korzenie w badaniach klinicznych. Badacz chciał wyjaśnić powstawanie zaburzeń emocjonalnych u dzieci odseparowanych od matek np. w wyniku śmierci czy umieszczenia w domu dziecka. Mianem stylu przywiązania określa się względnie stały wzorzec odczuwania zaufania oraz bezpieczeństwa względem drugiej osoby w relacjach międzyludzkich. Determinuje on zachowania jednostki w sytuacjach związanych z kontaktami interpersonalnymi oraz specyfikę relacji tworzonych na przestrzeni całego życia. Styl przywiązania odnosi się również do oczekiwań człowieka dotyczących jego Ja oraz bliskich interakcji społecznych.

Pierwszą badaczką, opisującą konkretne style więzi, była Mary Ainsworth. Okazało się, że przywiązanie kształtuje się już od najmłodszych lat dziecięcych. Konsolidacja przywiązania następuje około pierwszego roku życia i trwa do zakończenia 3 roku życia. W tym czasie powstają pierwsze reprezentacje umysłowe dziecka dotyczące relacji z opiekunem, a także własnych doświadczeń związanych z nią. W taki sposób tworzy się samoświadomość i samoregulacja. Samopoczucie i stan emocjonalny dziecka głównie jest zależny od figury matczynej, a dokładniej sposobu spełniania każdej potrzeby dziecka. Konsekwentność w metodach wychowawczych, okazywanie bezgranicznej miłości oraz zaangażowania skutkuje ukształtowaniem bezpiecznej więzi przywiązaniowej. Ainsworth wyróżniła trzy style przywiązania: bezpieczny, lękowo-ambiwalentny oraz lękowo-unikowy. W 1990 roku, Main oraz Solomon uzupełniły klasyfikację o styl zdezorganizowany. ...

Rola rodzica w wsparciu rozwoju kariery edukacyjno – zawodowej dziecka.

20 lutego 2024 by Wioleta Barsznica

Wiele współczesnych koncepcji dotyczących rozwoju zawodowego wskazuje, że istotną rolę w tym procesie pełni rodzina – rodzice, dziadkowie oraz starsze rodzeństwo. Potwierdzają to również badania, z których wynika, że największy wpływ na decyzje edukacyjno-zawodowe podejmowane przez dzieci mają rodzice. Rodzice towarzyszą swojemu dziecku od urodzenia. Rodzice to najważniejsze osoby w życiu młodego człowieka, które jako pierwsze wpływają na kształtowanie przyszłej ścieżki edukacyjnej i zawodowej. Każdy, a w szczególności dziecko na progu podejmowania decyzji edukacyjno- zawodowej, kiedy ma problem, szuka rozwiązania i wsparcia w najbliższym otoczeniu, w rodzicach. Osobisty stosunek rodziców do dziecka, oparty na znajomości dziecka i jego indywidualnych potrzeb oraz możliwości czyni z rodzica mentora i partnera dysponującego cenną wiedzą i doświadczeniem życiowym, potrzebnymi w procesie planowania i podejmowania decyzji edukacyjnych. Rodzice jako doradcy mogą przyjmować trzy postawy: liberalną, dyrektywną i partnerską. Najbardziej pożądaną dla dziecka przy planowaniu kariery zawodowej jest postawa partnerska, w której rodzic towarzyszy swojemu dziecku w podejmowaniu decyzji, ale nie narzuca swojego zdania. Zarówno postawa liberalna, która daje swobodę dziecku przy podejmowaniu decyzji, jak i dyrektywna, polegająca na narzucaniu woli rodzica, nie są odpowiednie. Rodzic partner pomaga w zgromadzeniu istotnych informacji dotyczących rynku pracy, zawodów, w tym zawodów deficytowych i nadwyżkowych, szkół, a przede wszystkim pomaga dziecku poznać siebie i urealnić jego samoocenę.

Rodzicu – warto być doradcą swojego dziecka w sprawach związanych z wyborem szkoły i zawodu, ponieważ:

dobrze znasz swoje dziecko,
możesz motywować je do szukania odpowiedzi na pytanie: „Co chcę robić w życiu?”,
stanowisz dla dziecka najważniejszy punkt odniesienia w rozumieniu świata, także tego związanego z pracą zawodową, czy uczeniem się,
przekazujesz informacje o zawodach, szkołach, pracy zawodowej; często jesteś pierwszym źródłem informacji, któremu Twoja córka lub syn z zaufaniem przyklejają etykietę „wiarygodne”,
dzielisz się z dzieckiem swoją wiedzą i własnymi doświadczeniami zawodowymi.

Potrzeba zatem odpowiedzieć sobie na pytanie: Jak dobrze znasz swoje dziecko? ...

Korzystanie z mediów przez nastolatka – wnioski z RAPORTu „Nastolatki 3.0”

5 stycznia 2024 by Wioleta Barsznica

Wątek korzystania z mediów przez dzieci i młodzież jest w ostatnim czasie bardzo popularny. O tym jak ważny jest to temat świadczą co roku wykonywane i publikowania badania. Dostępność do internetu stała się łatwiejsza dzięki rozpowszechnieniu się urządzeń mobilnych z ekranami dotykowymi. Czasami jako rodzice udostępniamy smartfony lub tablety, aby móc się zająć własnymi sprawami. Kiedy jednak powtarza się to codziennie, może się to stać niebezpiecznym nawykiem.

Jak wynika z najnowszego ogólnopolskiego badania rodziców i nastolatków „Nastolatki 3.0” najczęściej dzieciaki korzystają z internetu w domu lub podróży. Ich aktywności online to rozrywka i komunikacja, a co trzeci nastolatek deklaruje, że korzysta z internetu do odrabiania lekcji. Średni wiek dziecka w którym otrzymuje komputer z dostępem do sieci to 8 lat i 10 miesięcy, natomiast smartfona 8 lat i 5 miesięcy. Z tego płynie wniosek, że przeciętny wiek dziecka i otrzymanie przez niego pierwszego telefonu z dostępem do internetu obniża się. Często rodzice deklarują późniejszy start samodzielnego użytkowania sieci, czy posiadania urządzenia na własność przez ich dzieci, niż sami podopieczni. Urządzenia, z których najczęściej młodzi ludzie korzystają z internetu to: telefon komórkowy lub smartfon (88,8%), laptop (43,6%), komputer stacjonarny (25,4%), telewizor (25,8%), konsola do gier (17,4%), tablet (5,8%), Smartwatch (2,3). Z dostępnego raportu wynika, że po raz kolejny odnotowano wzrost czasu korzystania z internetu przez nastolatki w dni powszednie. Obecnie jest to 5 godzin 36 minut. Dla porównania badania z 2020 roku wskazywały, że ten czas to 4 godziny i 50 minut. Aktywność nastolatków w dni wolne od zajęć szkolnych koncentruje się głównie na cyberprzestrzeni i średnio wynosi 6 godzin i 16 minut. Średni czas spędzony w sieci przez rodziców wynosi 1 godzinę i 29 minut. Wniosek jest taki, że nastolatkowie niemal czterokrotnie dłużej, niż ich rodzice korzystają z internetu. Dla przypomnienia Amerykańska Akademia Pediatrii zwraca uwagę, że powyżej 13 roku życia młodzi użytkownicy mogą spędzać w sieci 2-3 godziny.

Ponad połowa nastolatków często lub bardzo często w trakcie korzystania z internetu lub smartfona równocześnie wykonuje inne zadania lub czynności. Co ciekawe badania wskazują, że rodzice nie zauważają kiedy ich dzieci są aktywne w internecie. Połowa młodych ludzi twierdzi, że jest online podczas posiłków, ale potwierdza to tylko co czwarty rodzic. Nastolatkowie pozostają także aktywni nocą. Ponad połowa nastolatków (53,7%) twierdzi, że ich rodzice nie ustalają żadnych zasad dotyczących korzystania z internetu w zakresie czasu i dostępu do treści. Blisko co czwarty młody internauta uważa, że wprowadzona przez jego rodziców kontrola w zakresie czasu korzystania z internetu (28,8%) oraz dostępu do jego treści (28,9%) jest nieskuteczna. ...

ABC prawidłowego rozwoju mowy

22 listopada 202329 listopada 2023 by admin

ABC prawidłowego rozwoju mowy

W skład aparatu służącego do wytwarzania dźwięków mowy wchodzi narząd oddechowy, fonacyjny (krtań, tchawica), a także artykulacyjny (jama gardłowa, ustna i nosowa).

Budowa narządu artykulacyjnego ma bardzo duże znaczenie dla prawidłowej artykulacji. Przykładami nieprawidłowości przyczyniającymi się do wadliwej artykulacji mogą być: ...

Jak rozwija się komunikacja interpersonalna u dziecka?

11 października 202311 października 2023 by admin

Komunikacja to porozumiewanie się międzyosobowe, przekazywanie innym myśli, potrzeb, opinii. Dokonuje się za pomocą mimiki twarzy, ciała, gestów, a przede wszystkim za pomocą słów wypowiadanych układanych w zdania o funkcji informatywnej– zawierającej informacje o świecie i ludziach, ekspresywnej– wyrażającej uczucia i emocje, impresywnej – dążącej do kształtowania postaw i zachowań odbiorcy, przejawia się w wydawaniu stanowczych nakazów, poetyckiej – jej celem jest zachwycić, zaskoczyć lub rozśmieszyć odbiorcę.

Już po narodzinach dziecko śledzi twarz matki, patrzy jej prosto w oczy, bo najważniejszy zmysłów – wzrok, również jest sprzymierzeńcem niemowlaka w rozwijaniu wczesnej komunikacji z rodzicem. Odkrycie, że noworodek ma najlepszą ostrość wzroku na odległość ok. 20-30 cm było zaskoczeniem dla specjalistów psychologii rozwojowej. Spodziewano się, że będzie to znacznie większy dystans, pozwalający na przyglądanie się oddalonemu otoczeniu, do którego maluszek nie może się jeszcze zbliżyć. Przecież dziecko nie ogląda z bliska zabawek i nie czyta książeczek. Natomiast obserwacja tego, co się dzieje ze wzrokiem dziecka, gdy jest na rękach opiekuna, w pełni wyjaśnia, dlaczego ten dystans jest dla niego korzystny. To odległość od twarzy rodzica podczas karmienia. Zdolność ostrego widzenia w trakcie karmienia, pozwala na nawiązywanie intymnego kontaktu wzrokowego. Połączenie odczucia zaspokajania głodu z patrzeniem w oczy osoby, dzięki której dziecko osiąga przyjemny stan sytości, uczy cenić relacje z ludźmi. Zadowolenie z troski wyraża uważnym patrzeniem w oczy i błogimi uśmiechami. Dodatkowo słysząc przemawianie rodzica całe skupia się na jego osobie. Jest to pierwszy komunikat . Na każdą okazaną troskę reaguje uśmiechem i spojrzeniem, wyrażając swoją wdzięczność za to, a jednocześnie zainteresowanie kontaktem. W tym zachowaniu jest wyraźny podział ról i naprzemienność, a to jest podstawą dobrej komunikacji.

Kiedy rodzic patrząc na maluszka robi różne miny, np. wyraz zaskoczenia albo grymas gniewu, on to odzwierciedli. W ten sposób nie tylko rozwija różne umiejętności, ale przede wszystkim okazuje empatię i mówi „wiem, co czujesz”. Warto głębiej zastanowić się nad tą zdolnością dziecka, która jest jedną z jego wyjątkowych kompetencji komunikacyjnych. Odczytywanie emocji innych to jedna z ważniejszych umiejętności potrzebna w dobrym funkcjonowaniu społecznym i dobrej komunikacji. Płacz dziecka to cała gama reakcji: kwilenie, żalenie się, zawodzenie, nerwowe spazmy, krzyk. Każda z nich oznacza coś innego. W zależności od natężenia może wskazywać na nudę, tęsknotę, strach, zimno, głód lub ból. Gdy rodzic trafnie rozpoznaje potrzebę, dziecko przekonuje się o swojej skuteczności. To zachęca go do dalszych wyrazistych reakcji i poszerzania repertuaru zachowań komunikacyjnych. ...

Zaburzenia depresyjne u dzieci

11 października 2023 by admin

Depresja jest zaburzeniem psychicznym, którego głównym wyznacznikiem jest przewlekłe obniżenie nastroju oraz problemy z jego regulacją – anhedonia, poczucie wewnętrznej pustki, drażliwość, wybuchy gniewu oraz szereg innych objawów.

Wśród naszego społeczeństwa często mówi się o depresji w kontekście osób dorosłych lub młodzieży; jednak nawet te najmłodsze dzieci zmagają się z nią na co dzień. Co więcej, nie jest to zjawisko rzadkie, jednak bardzo utrudnione jest jej diagnozowanie. Małe dziecko zazwyczaj nie jest w stanie precyzyjnie opisać swojego samopoczucia i większość rzeczy wyraża poprzez zachowanie.

Depresja u dzieci nie jest oddzielną jednostką chorobową i ma takie same objawy jak ta u dorosłych i młodzieży. ...

Czytanie książek a potrzeby i kompetencje dzieci w wieku przedszkolnym.

10 lipca 2023 by Wioleta Barsznica

Dziecko w wieku przedszkolnym rozwija się w sposób gwałtowny-to czas jego największej ruchliwości i zmian we wszystkich obszarach rozwoju. Zmienia się zachowanie dziecka, jego sposób myślenia i zapamiętywania różnych zdarzeń, a emocje i forma ich wyrażania wpływają na jego reakcje i kontakt z otoczeniem. Umiejętność sprawnego poruszania się, poprawa koordynacji, płynna mowa i poczucie odrębności jako jednostki uruchamiają naturalną potrzebę samodzielności. Dynamiczny rozwój mózgu prowokuje potrzebę poznawania nowych rzeczy i sytuacji. Przedszkolak zaczyna odczuwać silną potrzebę kontaktu z innymi, zarówno z dziećmi jak i dorosłymi, równie ważna staje się dla niego umiejętność odnajdywania się w różnych sytuacjach.

Okres między 3 a 6 rokiem życia jest niezmiernie istotny dla rozwoju myślenia, pamięci i mowy dziecka. Pojawia się umiejętność zapamiętywania i świadomego korzystania z utrwalonych informacji, przypominania nabytych doświadczeń i wzorców zachowań. Dziecko potrafi łączyć informacje z usłyszanych historii z własnym doświadczeniem, opowiada proste historie. Intensywnie zdobywa wiedzę o otaczającym je świecie, samym sobie i różnych zjawiskach zarówno społecznych jak i fizycznych. Bazując na wdrożonych przez opiekunów nawykach czytelniczych, zaczyna się interesować czytaniem i książkami ze względu na zawarte w nich treści. Wzrasta wtedy zdolność dziecka do zaplanowanego i przemyślanego działania: potrafi ono już powiązać przyczynę ze skutkiem, zadaje mnóstwo pytań i komentuje opowiadaną mu historię, łączy ze sobą różne zdarzenia. Odróżnia świat zewnętrzny od świata odczuć, przeżyć i wrażeń, powoli dostrzega i przyjmuje istnienie innego niż swój punktu widzenia. Dzięki tym umiejętnościom jest gotowe do porównywania, klasyfikowania i poszukiwania podobieństw oraz różnic. Pojawia się zainteresowanie literami i słowem pisanym, gotowość do nauki czytania. Podczas wspólnej lektury znajomego tekstu dziecko zaczyna śledzić go wzrokiem i „wyręczać” w czytaniu dorosłego, co jest świetnym przygotowaniem do samodzielnego czytania. Rodzic ma możliwość rozwijania kompetencji poznawczych przedszkolaka, korzystając z różnorodnych książek w sposób, który lubi jego dziecko i on sam.

Codzienna lektura to nie tylko sugestie dorosłego, to również samodzielne wybory młodego czytelnika. Można umówić się z dzieckiem na czytanie w trybie naprzemiennym – to pozwoli wprowadzić wartościowe w ocenie dorosłego pozycje i nie „utknąć” na całe tygodnie na ukochanej książce dziecka. Przeczytana już książka jest zawsze świetnym pretekstem do rozmowy i wyprawy do miejsc związanych z jej tematem, co utrwala zapamiętywanie w przyjemny sposób. Każda historia powinna stać się okazją do zadawania pytań i samodzielnego myślenia o tym, jak znaleźć na nie odpowiedz. W czasie kiedy przedszkolak jest niezwykle zainteresowany odkryciami i badaniem rzeczywistości, samodzielne „główkowanie” wzmacnia poczucie sprawstwa. Dorosły pomaga dziecku w zbieraniu danych, uczestniczy w „burzy mózgów” i wyciąganiu wniosków. Rozwój myślenia, kreatywności i wyobraźni z wykorzystaniem książek o różnorodnej tematyce wpływa na przyszłą postawę dziecka nie tylko wobec nauki i rozwijania zainteresowań, ale też na podejście, z jakim rozpocznie ono naukę w szkole, i na to, jak poradzi sobie z obowiązkami szkolnymi. ...

Uwaga na dodatkową energię!

16 maja 2023 by Wioleta Barsznica

Napoje energetyczne to napoje bezalkoholowe, najczęściej gazowane o właściwościach pobudzających.

Czy wiesz co znajduje się w energetykach?

W skład energetyków wchodzą: kofeina, tauryna, guarana, witamina B, różne zioła, cukier, barwniki. Składniki te występują w bardzo silnym natężeniu. ...

Pozwól dziecku się pokręcić.

11 maja 2023 by Wioleta Barsznica

Mózg człowieka rozwija się poprzez ruch. Sprawność ruchowa odpowiada za tworzenie się sieci połączeń neuronalnych, od których zależy w przyszłości rozwój umysłowy dziecka. Ruch rozwija mózg, pozytywnie wpływa na ciało, lepsze samopoczucie, odporność. Zdaniem ekspertów wiele trudności edukacyjnych – czytanie, pisanie, liczenie, koncentracja, zachowanie i zaburzenia mowy jest związanych z ograniczeniem aktywności fizycznej.

Od urodzenia do ukończenia pierwszego roku życia – tworzy się najwięcej połączeń neuronalnych. Rozwój ruchowy i sprawne działanie systemów sensorycznych w dużej mierze warunkuje dalszy harmonijny rozwój dziecka.

W wieku około 3 – 4 lata dziecko potrafi już: biegać, skakać, wspinać się. Jednak wykonuje te czynności mało precyzyjnie i nie potrafi ich połączyć, np. biegać i łapać piłkę równocześnie, nie potrafi rozwinąć cukierka idąc, czy też zapiąć guzika w czasie chodu. Rozwijanie precyzji ruchów będzie odbywało się poprzez częstą aktywność ruchową. ...

CO W ZACHOWANIU NASTOLATKA POWINNO ZANIEPOKOIĆ RODZICA, OPIEKUNA, NAUCZYCIELA?

23 kwietnia 2023 by Wioleta Barsznica

W czasach, w których prawie każdy z nas słyszał o depresji, a media i specjaliści alarmują, że liczba samobójstw wśród dzieci i nastolatków stale rośnie, niejeden rodzic i nauczyciel zastanawia się czy zachowanie dziecka jest prawidłowe? Czy wszystko z nim dobrze? Kiedy należy szukać pomocy? Czy to, że dziecko coraz mniej z nami rozmawia świadczy o poważnych trudnościach, czy może jest typowe dla nastolatków? Czy można pozwolić, aby dziecko w weekend kładło się spać o 2 w nocy albo spało do 11 czy należy interweniować?

Odpowiedź na to pytanie nie zawsze jest prosta i jasna. Najczęściej zależy od kontekstu, w jakim się dzieje oraz od wieku, w jakim jest dziecko. A co w zachowaniu nastolatka powinno budzić niepokój rodzica, opiekuna? Warto mieć świadomość, że dojrzewanie jest procesem złożonym i skomplikowanym, w którym zachodzi bardzo wiele różnych zmian zarówno w sferze anatomicznej, hormonalnej, umysłowej jak i emocjonalno – społecznej. Mózg dziecka ciągle się rozwija, a w okresie dojrzewania zachodzą w nim bardzo istotne zmiany, których efekty widzi każdy, kto ma kontakt z nastolatkiem. Co jednak powinno wzbudzić niepokój opiekuna?

Trudności związane ze snem – dziecko śpi bardzo dużo lub śpi bardzo mało, do późna nie może zasnąć albo wybudza się bardzo wcześnie, szczególnie wtedy, kiedy chciałoby zasnąć lub budzić się wcześniej, a nie jest w stanie,
Zmiany związane ze spożywaniem posiłków – dziecko zaczyna unikać spożywania posiłków razem z innymi domownikami, zachodzą drastyczne zmiany w diecie, zmienia się ilość jedzenia np. je bardzo dużo albo bardzo ogranicza jedzenie,
Zmiany związane z aktywnością – dziecko wycofuje się z zajęć dodatkowych, ogranicza kontakty z rówieśnikami, izoluje się od domowników np. spędzając całe dnie w pokoju, odmawia wykonywania dotychczasowych czynności, skarży się na zmęczenie i brak energii, nawet po dłuższym odpoczynku np. w ferie czy wakacje,
Obniżenie koncentracji – pojawiają się trudności ze skupieniem uwagi, uczeniem się, zapamiętywaniem, organizowaniem nauki, pogarszają się oceny szkolne, dziecko zapomina o swoich obowiązkach, nie pamięta, o co było proszone,
Pojawiają się dolegliwości bólowe – dziecko skarży się na bóle głowy, brzucha, biegunki, bóle kręgosłupa, bóle stawów i inne, a zdaniem lekarzy nie ma ku nim biologicznych podstaw,
Zmiany nastroju – dziecko staje jest smutne, apatyczne, wycofane, pojawiają się lęki i fobie (np. lęk przed pójściem do szkoły, lęk przed wyjściem do sklepu itp.), brak wiary we własne możliwości i w przyszłość, poczucie zagubienia, osamotnienia, braku zrozumienia ze strony innych, poczucie beznadziei i pustki, poczucie winy i bycia ciężarem, mogą pojawić się zachowania agresywne, wybuchy złości, gniewu, duża zmienność nastroju od euforii po rozpacz bez większego powodu,
Zmiany w wyglądzie – dziecko przestaje dbać o własny wygląd, ubiór, zaniedbuje higienę, zmienia drastycznie styl ubierania, obcina włosy,
Zachowania ryzykowne – dziecko spożywa substancje psychoaktywne, wagaruje, ucieka z domu, pojawiają się niejasnego pochodzenia urazy i kontuzje, samookaleczenia, próby samobójcze,
Zmiana zainteresowań – dziecko zmienia znajomych, izoluje się od domowników, zaczyna interesować się śmiercią albo wykazuje brak zainteresowania czymkolwiek,

Warto zapamiętać, że każda istotna, nagła zmiana w zachowaniu, wyglądzie, sposobie funkcjonowania dziecka powinna zwrócić naszą uwagę i należy się jej przyjrzeć. Jeśli intuicja podpowiada nam, że z naszym dzieckiem dzieje się coś niedobrego, nie należy tego bagatelizować. Warto najpierw porozmawiać o tym, co widzimy z dzieckiem np. mówiąc: „Zauważyłam/łem, że ostatnio rzadko wychodzisz z domu, sprawiasz wrażenie smutnego i bardzo dużo śpisz, czy wszystko w porządku? A może mogę Ci jakoś pomóc?” Czasem warto wrócić do rozmowy po kilku dniach i dać dziecku przestrzeń, żeby z nami porozmawiało. Może warto zorganizować czas sam na sam np. podczas spaceru. Ważne, żeby w takiej rozmowie powstrzymać się od oceniania, krytykowania i dawania rad. Jeśli odpowiedź dziecka budzi nasz niepokój albo nastolatek nie chce z nami rozmawiać, zawsze warto skonsultować się ze specjalistą. Gdzie szukać pomocy? ...