Kategoria: Artykuły

Czwarta klasa przypada na okres  średniego wieku szkolnego. Dzieci w tym okresie z jednej strony powinny już dobrze znać zasady rządzące życiem szkolnym, być przystosowane do spędzania czasu w szkolnej ławce, odrabiania zadań i stosowania się do ustalonych zasad. Z drugiej strony czwarta klasa to dla nich okres dużych zmian – nowy wychowawca, przedmioty, a czasem i budynek czy klasowi koledzy ulegają zmianie. Dziecko w tym wieku zyskuje na samodzielności – jest już w stanie zapamiętać co ma na zadanie, dotrzeć do szkoły jeżeli warunki na to pozwalają, ocenia co jest dobre a co złe.

Zmiany te zachodzą u dzieci z różną prędkością. Wstępuje duże różnicowanie pomiędzy poszczególnymi jednostkami. Dojrzewanie zależy od czynników biologicznych (rozwój fizyczny, rozwój układu nerwowego) i środowiskowych (środowisko szkolne, domowe, grupa rówieśnicza). Dzieci w tym wieku rosną ok. 5-8 cm w ciągu roku i przybierają na wadze ok 3 kg. Dziewczynki zaczynają dojrzewać średnio 2 lata wcześniej niż chłopcy. W klasie czwartej możemy mieć więc dziewczynki będące na różnym etapie dojrzewania oraz chłopców u których ten etap się jeszcze nie rozpoczął. Problemy mogą pojawić się w sytuacji znacznego przyśpieszenia dojrzewania u pojedynczych dzieci. Wiązać się to może z poczuciem inności, brakiem akceptacji dla własnego ciała i zachodzących w nim zmian. Dzieci w tym wieku potrzebują, więc rzetelnej wiedzy na temat dojrzewania i zmian z nim związanych. Ważne, aby jedynym źródłem tej wiedzy nie stał się Internet. Nauczyciele i rodzice bowiem mogą dostarczyć dojrzewającemu człowiekowi więcej rzetelnej i prawdziwej wiedzy, pomóc z opanowaniem lęku przed zmianami.

Najczęstsze w tym wieku problemy zdrowotne jakie się pojawiają to alergie, astma czy otyłość. O ile te pierwsze uznawane są za niezależne od osoby i zwykle spotykają się z akceptacją ze strony rówieśników o tyle dzieci otyłe borykają się z odrzuceniem i wyśmiewaniem. Dzieci często są gotowe przypisywać swoim otyłym kolegom negatywne cechy i uważać ich za winnych swojej sytuacji. Warto więc, mając w klasie dziecko z nadwagą, zwracać szczególną uwagę na reakcje rówieśników na jego wygląd czy fizyczną sprawność, tak aby zapewnić mu bezpieczne i akceptujące środowisko. W tym okresie warto szczególną opieką otoczyć również inne grupy dzieci zagrożone odrzuceniem: nieśmiałe, mające trudności z kontrolowaniem emocji. Dzieci odrzucane często bowiem, albo wycofują się albo przejawiają zachowania agresywne, co dalej nasila izolację od grupy. Są to więc osoby które wymagają wsparcia i pomocy w nawiązywaniu relacji rówieśniczych. Najbardziej lubiane są dzieci życzliwe, pomocne, nieagresywne, panujące nad emocjami. Przyjaźnie stają się trwalsze i rozumiane jako relacja, która wymaga wspólnego spędzania czasu, zabawy, wzajemnej pomocy, zaufania, powierzania sekretów. ... 

Każdego roku ucieka z domu ponad kilka tysięcy nastolatków. Ucieczki z domu nasilają się podczas wakacji. Większość ucieczek ma szczęśliwy finał. Ale bywa również tak, że rodzice nigdy nie dowiadują, co stało się z ich dzieckiem. Dla wielu młodych ludzi ucieczka z domu jest spełnieniem marzeń o przygodzie. Niektórzy uciekają od rodziców, bo zabronili im wyjazdu z rówieśnikami. Inni wyjeżdżają ze swoją sympatią, zwłaszcza wtedy, gdy rodzice nie akceptują związku. Czasem uciekają do osoby poznanej w Internecie. Jest to szczególnie niebezpieczne, bo nigdy nie wiadomo jakie są jej intencje. Nastolatki uciekają też z dobrych domów, gdzie z pozoru wszystko jest w porządku, dziecko ma zajęcia dodatkowe, wakacje za granicą. Główną przyczyną są trudne relacje z rodzicami. Gdy nie ma zainteresowania i ciepła oraz zrozumienia, rodzi się myśl o ucieczce. Młodzi ludzie uciekają, gdy czują się osaczone przez rodziców, nie pozwala się im na samodzielność. Uciekają też od rodziców zbyt wymagających, bo nie potrafią sprostać ich oczekiwaniom. Zwykle wakacyjne ucieczki są krótkotrwałe, po impulsywnej decyzji, gdy młody człowiek nie może dojść do porozumienia z rodzicami. Ale ucieczki mogą wynikać również z trudnej sytuacji rodzinnej alkoholu, narkotyków w domu i zaniedbywania dzieci. Czasem coś złego dzieje się poza domem w grupie rówieśniczej. Gdy młody człowiek nie jest akceptowany, przeżywa zawód miłosny, ma złe doświadczenia związane z seksualnością, decyduje się na dłuższą ucieczkę. Młody człowiek uciekający z domu zwykle ma jakieś pieniądze i wyjeżdża w towarzystwie kolegów, czy sympatii. Gdy opadną negatywne emocje lub skończą się pieniądze, wraca do domu. W pierwszych chwilach tak zwanej wolności uciekinierzy mają poczucie bezpieczeństwa. Ale potem rodzą się problemy. Często nie mają żadnego planu, mają tylko osobiste przedmioty, środki do życia topnieją w zastraszającym tempie, a przecież trzeba gdzieś spać i coś jeść. Jedyną droga do zdobycia pieniędzy czy jedzenia nierzadko stają się kradzieże. Pojawiają się narkotyki, alkohol. Miejsca takie jak dworce, parki skupiające ludzi młodych, przyciągają też osoby, które chcą wykorzystać nastolatki seksualnie. Łatwo uwierzyć stręczycielowi , gdy marzy się, żeby być modelką, tancerką, dobrze zarabiać – jest to początek poważnych problemów. W niektórych sytuacjach ucieczka z domu jest w danej chwili jedynym rozwiązaniem, np. w przypadku przemocy. W Polsce nie ma instytucji, które pomogłyby rozwiązać problem, nie ma schronisk dla uciekających nastolatków, jak np. w Holandii czy Wielkiej Brytanii.

                                                                                   Sławomir Pietraszewski.

Jakie studia wybrać, by być konkurencyjnym na rynku pracy? Które kierunki zapewnią dobrą   przyszłość na rynku pracy? Te pytania zadają sobie młodzi ludzie kończący szkołę średnią, ale także ich rodzice.

Z raportu Światowego Forum Ekonomicznego wynika, że 65 proc. dzieci rozpoczynających szkołę podstawową w 2017 roku będzie wykonywało prace, które jeszcze nie istnieją i do których ich edukacja nie jest w stanie ich przygotować. Szacuje się, że 90 proc. zawodów ulegnie dezaktualizacji – 70 proc. z nich będzie wymagała wprowadzenia pewnego rodzaju ulepszeń, a pozostałe 20 proc. zniknie z rynku całkowicie.

Eksperci rynku pracy zwracają uwagę, m. in. na to, prawie żadne formalne wykształcenie dostępne w tej chwili na rynku nie daje gwarancji, że w przyszłości jakiś pracodawca będzie chciał za określony zestaw kompetencji zapłacić. Dobra przyszłość jest w  dzisiejszych czasach niejasna i trudna do przewidzenia. Niektóre profesje przekształcają się lub wręcz zanikają, a nazw nowych możemy nawet jeszcze nie znać. Rzeczywistość biznesowa jest dynamiczna. Technologie, których używamy dzisiaj, za kilka lat nie będą istnieć. Podobnie z profesjami – wiele takich, które będą atrakcyjne za kilka lat, kiedy młodsze osoby zakończą edukację akademicką, jeszcze nie istnieje. Żyjemy na rynku, który dynamicznie się zmienia, dlatego kompetencje, które nabędziemy dziś, mogą być już nieaktualne za 5 lat. Oczywiście są pewne zawody ponadczasowe, takie jak medycyna czy prawo, które są gwarantem zatrudnienia w przyszłości. Należy pamiętać, iż czasy, kiedy przez całą karierę wykonywało się jeden wyuczony zawód, odchodzą bezpowrotnie. Obecni nastolatkowie w dużej części będą pracować w zawodach, które jeszcze nie istnieją. Te zmiany będą się nasilać wraz z rozwojem nowych technologii. Warto więc, wybierając studia, myśleć o tym, jaką bazę wiedzy otrzymamy i na ile zapewni nam ona elastyczne dopasowanie się do potrzeb przyszłego rynku pracy. ... 

Integracja sensoryczna jest zdolnością do odczuwania i organizowania informacji i bodźców dopływających z otoczenia do organizmu, obejmuje wiele układów; jednym z nich jest układ dotykowy.

Poznawanie świata przez dotyk rozpoczyna się od pierwszych chwil po narodzinach dziecka jest podstawą rozwoju emocjonalnego dziecka. Nadwrażliwość dotykowa objawia się nadmiernym reagowaniem lub obronnością na określone bodźce dotykowe. Może występować w obrębie całego ciała lub tylko w pewnych jego częściach. Dziecko z nadwrażliwością dotykową nie lubi dotyku lub odczuwa go jako negatywne doznanie i często go unika.  Już w okresie niemowlęcym  zmysł dotyku jest podstawowym źródłem odbierania informacji z otaczającego środowiska. Dotykając przedmiotów paluszkami lub  biorąc je do ust niemowlaki poznają kształty, faktury, rozwijają umiejętności manualne i wrażliwość oralną. Dotyk dostarcza również informacji, dzięki którym prawidłowo kształtują się u dziecka schemat i świadomość własnego ciała oraz orientacja w przestrzeni. Nadwrażliwość dotykowa może objawiać się w różnych sytuacjach i miejscach ciała (stopy, dłonie, tułów, głowa).  ... 

Lęk jako jedna z głównych emocji pojawia się u dziecka już od urodzenia. Duża część lęków jest typowa i charakterystyczna dla większości dzieci, to tzw. lęki rozwojowe. Pojawiają się naturalnie w pewnych okresach rozwojowych a następnie mijają. Oczywiście nie u wszystkich dzieci mogą wystąpić poniższe lęki, przedział wiekowy też jest umowny, bo każde dziecko rozwija się inaczej. Warto jednak zwrócić na to uwagę, by niepotrzebnie nie zamartwiać się, że mamy lękowe dziecko. Te lęki powinny zniknąć same, tak niespodziewanie jak się pojawiły.

Czego boją się dzieci?

0- 6 miesięcy – hałasów. ... 

Mutyzm wybiórczy to zaburzenie komunikacji o podłożu lękowym. Polega na tym, że pomimo prawidłowego rozwoju (także rozwoju mowy) i umiejętności wykonawczych, w pewnych sytuacjach dziecko przestaje się odzywać. To „zaburzenia wieku dziecięcego charakteryzujące się stałą niemożnością mówienia w wybranych sytuacjach społecznych (w których mówienie jest oczekiwane, np. w szkole), pomimo mówienia w innych sytuacjach” (DMS-V, 2013)¹. Okresem krytycznym jest czas rozpoczęcia nauki w przedszkolu (najczęściej wtedy po raz pierwszy rodzice stykają się z zauważalnym problemem), a później powtarza się sytuacja w szkole podstawowej.

Zaburzenie to występuje dość rzadko.  Jednak można przyjąć, że prawdopodobnie w każdej szkole i w każdym przedszkolu będzie przynajmniej jeno dziecko z diagnozą mutyzmu wybiórczego. Częściej występuje u dziewcząt niż u chłopców. Mutyzm wybiórczy sklasyfikowany został jako jedna z form zaburzeń zachowania i emocji rozpoczynających się zwykle w dzieciństwie lub wieku młodzieńczym, występującego obok lęku separacyjnego, lęku społecznego w dzieciństwie czy reaktywnego utrudnienia nawiązywania relacji społecznych w dzieciństwie. Warto wiedzieć, że nie wynika to ze złej woli, uporu lub niechęci manipulacji środowiskiem, ale z lęku przed mówieniem i/lub byciem widzianym/słyszanym podczas mówienia. Dlatego, absolutnie złym pomysłem jest w takich sytuacjach próba przekupstwa dziecka na zasadzie – odpowiedz pani, to kupimy ci tę lalkę, którą tak bardzo chcesz dostać. To tak nie działa. Podobna sytuacja lękowa zdarzyłaby się, gdybyśmy prosili osobę z arachnofobią, aby wzięła do ręki wielkiego pająka. Musimy pamiętać, że w takich momentach dziecko odczuwa ogromny lęk i aby mu pomóc, musimy dobrze zrozumieć to zaburzenie.

Osoby z mutyzmem wybiórczym mogą prezentować różne nasilenie objawów – od unikania komunikacji werbalnej, odpowiadania monosylabami (często mylonego z nieśmiałością), przez wykorzystywanie w komunikacji mimiki, gestykulacji i kontaktu wzrokowego, po stan całkowitego zamrożenia. Wraz ze stopniem nasilenia objawów różni się także zakres miejsc, osób i sytuacji, w których ujawniają się objawy mutyzmu wybiórczego. Część dzieci nie rozmawia jedynie z niektórymi dorosłymi, w niektórych miejscach, część natomiast nie odzywa się również do rówieśników w grupie przedszkolnej i poza nią i ich niemówienie obejmuje dalszą rodzinę. Dzieci z mutyzmem często przejawiają dwoistą naturę, tzn. w miejscu występowania zaburzenia są przygaszone, zalęknione, wycofane, niekiedy wręcz zamrożone, natomiast w środowisku, w którym czują się bezpiecznie, stają się głośne, rozgadane (Kołakowski, Liwska, Wolańczyk, 1996; Tarkowski, 2017)² . Różnica w funkcjonowaniu dzieci nierzadko jest powodem, dla którego rodzicowi trudno uwierzyć w zgłaszane przez nauczycieli i specjalistów trudności komunikacyjne dziecka. Zmiana w zachowaniu dziecka często następuje w momencie przekroczenia progu w miejscu, gdzie dziecko przestaje czuć się bezpiecznie. Dzieciom towarzyszyć też mogą objawy, takie jak: moczenie nocne, zaburzenia pokarmowe, nadpobudliwość psychoruchowa, titki (Tarkowski, 2017) czy unikanie kontaktu wzrokowego, nadwrażliwość słuchowa, brak reakcji na polecenia, trudności z korzystaniem z toalety, inne lęki (Bystrzanowska, 2017)^3. ... 

Umiejętności ruchowe konieczne do wyćwiczenia płynnego pisania wykształcają się zanim jeszcze dziecko idzie do szkoły. Jak dowodzą badania specjalisty od sensomotoryki, eksperta marki Stabilo Doktora Christiana Marquardt’a, nie są one jednak właściwie wykorzystywane. Tymczasem nauka pisania może być świetną zabawą, do której dziecko z radością się dołączy.

Nauka pisania zawsze sprawiała dzieciom problemy. Tymczasem rysując od wczesnego wieku nasze pociechy nabierają zdolności prowadzenia ręki w swobodny sposób. Utrwalają się ruchy takie jak: kreślenie linii pionowych i poziomych, okręgów (przeciwnie do wskazówek zegara).W oparciu o te umiejętności, można gładko przejść do nauki liter. Według badań niemieckiego eksperta Doktora Christiana Marquardt’a naukę pisania powinno się więc opierać o te predyspozycje i wykorzystywać je, zamiast wpajać na siłę szereg niezrozumiałych reguł.

Nauka pisania ... 

 

Coraz częściej na terapię zgłaszają się rodzice z dziećmi z tzw. wybiórczością pokarmową. Wiąże się to z niechęcią do próbowania i spożywania nowych potraw oraz wyróżnia się silną preferencją określonych wybranych produktów spożywczych. Rodzice tych dzieci często już od okresu niemowlęcego mają kłopoty z wprowadzaniem do diety malucha nowych pokarmów,  dzieci krztuszą się podczas jedzenia, plują, zamykają buzię, czasami aktywizuje się również odruch wymiotny przy podawaniu jedzenia o nieco grudkowatej konsystencji. Skutkiem tego wydłuża się do maksimum okres karmienia papkami lub butelką. Z biegiem czasu sytuacja nie poprawia się, a czynność karmienia staje się  traumatyczna dla dziecka i rodziców. Uboga dieta dziecka powoduje coraz to większe zmartwienie i poczucie winy rodziców „Co takiego robimy źle?”. Nie można oczekiwać bez końca na odmianę, bo może się okazać, że Wasze dziecko będzie eliminować z diety kolejne produkty spożywcze, a zmiany nie będzie. Co więcej brak treningu gryzienia i żucia może negatywnie wpłynąć na prawidłowy rozwój mowy oraz np. rozwój żuchwy dziecka.

            Podsumowując, jeśli jesteście rodzicem dziecka, które nie je lub niechętnie spożywa pokarmy o określonej konsystencji, fakturze, smaku lub zapachu czym prędzej skonsultujcie się z logopedą lub terapeutą integracji sensorycznej. Podjęcie szybkiej interwencji może ograniczyć negatywne skutki do minimum. ... 

Presja towarzysząca wykonywaniu obowiązków służbowych sprawia, że pracownicy oświaty są jedną z profesji najbardziej podatnych na wypalenie zawodowe. Wypalenie zawodowe to odpowiedź ze strony organizmu na długotrwały, chroniczny stres emocjonalny związany z pracą zawodową.  Może być ono reakcją na długotrwałe przeciążenie obowiązkami, zbyt odpowiedzialnymi zadaniami, lub wyczerpującą pracą. Występuje, gdy praca przestaje dawać satysfakcję, pracownik przestaje się rozwijać zawodowo, czuje się przepracowany i niezadowolony z wykonywanego zajęcia, które niegdyś sprawiało mu przyjemność.

Choć według obecnej wiedzy na wypalenie zawodowe narażeni są przedstawiciele wszystkich zawodów, najczęściej dotyka ono zawodów społecznych, a więc związanych z kontaktem z ludżmi. Dlatego jedną z najbardziej narażonych  na nie grup zawodowych są pracownicy oświaty. Praca pedagoga, specjalisty, to nie tylko prowadzenie zajęć dydaktycznych i przekazywanie wiedzy. To także przygotowanie merytoryczne, sprawdzanie prac uczniów, stały kontakt  z rodzicami podopiecznych. Pedagog podlega też ciągłej kontroli i ocenie zarówno ze strony dyrekcji placówki, innych pedagogów, jak i uczniów i ich rodziców. Z zawodem tym związana jest duża presja, prowadząca do chronicznego stresu, który z kolei może się przyczynić do wypalenia zawodowego. Bardziej podatne na wypalenie są osoby nadwrażliwe, o niskim poczuciu własnej wartości które nie wierzą w swoje możliwości oraz unikają trudnych sytuacji. Wypalenie pojawia się też częściej u osób, które rozpoczynały pracę z dużymi oczekiwaniami, silną motywacją, przekonanych, że wykonywany przez nie zawód będzie miał duże znaczenie. Życie jednak zweryfikowało w ich ocenie te oczekiwania.

Objawów wypalenia jest wiele i u każdego mogą się one manifestować w inny sposób. Na początku są to przeważnie: zmęczenie, migrenowe bóle głowy, kłopoty ze snem, problemy gastryczne, spadek odporności, co z kolei objawia się częstymi zachorowaniami. Na kolejnym etapie zanika optymizm, objawia się niechęć do pracy, niezdolność do koncentracji, brak zadowolenia z siebie, złość, brak odwagi oraz obojętność. Przekłada się to na życie rodzinne. Osoba staje się drażliwa, poirytowna, szybko traci cierpliwość do osób bliskich. W zaawansowany stadium wypalenie zawodowe wywołuje objawy psychiczne i fizyczne jak: wrzody żołądka, nadciśnienie, napady lęku, poczucie wyobcowania i samotności. W początkowej fazie wypalenie można zwalczyć samodzielnie wybierając się na urlop, wypoczynek . Krańcowe, prowadzące w niektórych przypadkach do poważnej depresji, może pociągać za sobą nawet konieczność zmiany pracy. Dlatego nie wolno lekceważyć pierwszych objawów wypalenia zawodowego. Należy pamiętać, że praca musi sprawiać satysfakcję. Nie tylko dlatego, że spędzamy w niej dużą część swojego życia, ale także dlatego, że w pracy wykonywanej z radością, zgodnej z zainteresowaniami i oczekiwaniami, nie ma miejsca na wypalenie zawodowe. ...