Autor: admin

ABC prawidłowego rozwoju mowy

W skład aparatu służącego do wytwarzania dźwięków mowy wchodzi narząd oddechowy, fonacyjny (krtań, tchawica), a także artykulacyjny (jama gardłowa, ustna i nosowa).

Budowa narządu artykulacyjnego ma bardzo duże znaczenie dla prawidłowej artykulacji. Przykładami nieprawidłowości przyczyniającymi się do wadliwej artykulacji mogą być: ... 

Komunikacja to porozumiewanie się międzyosobowe, przekazywanie innym myśli, potrzeb, opinii. Dokonuje się za pomocą mimiki twarzy, ciała, gestów, a przede wszystkim za pomocą słów wypowiadanych układanych w zdania o funkcji   informatywnej– zawierającej informacje o świecie i ludziach,  ekspresywnej– wyrażającej uczucia i emocje,  impresywnej – dążącej do kształtowania postaw i zachowań odbiorcy, przejawia się w wydawaniu stanowczych nakazów,  poetyckiej – jej celem jest zachwycić, zaskoczyć lub rozśmieszyć odbiorcę.

Już po narodzinach dziecko śledzi twarz matki, patrzy jej prosto w oczy, bo najważniejszy zmysłów – wzrok, również jest sprzymierzeńcem niemowlaka w rozwijaniu wczesnej komunikacji z rodzicem. Odkrycie, że noworodek ma najlepszą ostrość wzroku na odległość ok. 20-30 cm było zaskoczeniem dla specjalistów psychologii rozwojowej. Spodziewano się, że będzie to znacznie większy dystans, pozwalający na przyglądanie się oddalonemu otoczeniu, do którego maluszek nie może się jeszcze zbliżyć. Przecież dziecko nie ogląda z bliska zabawek i nie czyta książeczek. Natomiast obserwacja tego, co się dzieje ze wzrokiem dziecka, gdy jest na rękach opiekuna, w pełni wyjaśnia, dlaczego ten dystans jest dla niego korzystny. To odległość od twarzy rodzica podczas karmienia. Zdolność ostrego widzenia w trakcie karmienia, pozwala na nawiązywanie intymnego kontaktu wzrokowego. Połączenie odczucia zaspokajania głodu z patrzeniem w oczy osoby, dzięki której dziecko osiąga przyjemny stan sytości, uczy cenić relacje z ludźmi. Zadowolenie z troski wyraża uważnym patrzeniem w oczy i błogimi uśmiechami. Dodatkowo słysząc przemawianie rodzica całe skupia się na jego osobie. Jest to pierwszy komunikat . Na każdą okazaną troskę reaguje uśmiechem i spojrzeniem, wyrażając swoją wdzięczność za to, a jednocześnie zainteresowanie kontaktem. W tym zachowaniu jest wyraźny podział ról i naprzemienność, a to jest podstawą dobrej komunikacji.

Kiedy rodzic patrząc na maluszka robi różne miny, np. wyraz zaskoczenia albo grymas gniewu, on to odzwierciedli. W ten sposób nie tylko rozwija różne umiejętności, ale przede wszystkim okazuje empatię i mówi „wiem, co czujesz”. Warto głębiej zastanowić się nad tą zdolnością dziecka, która jest jedną z jego wyjątkowych kompetencji komunikacyjnych. Odczytywanie emocji innych to jedna z ważniejszych umiejętności potrzebna w dobrym funkcjonowaniu społecznym i dobrej komunikacji. Płacz dziecka to cała gama reakcji: kwilenie, żalenie się, zawodzenie, nerwowe spazmy, krzyk. Każda z nich oznacza coś innego. W zależności od natężenia może wskazywać na nudę, tęsknotę, strach, zimno, głód lub ból. Gdy rodzic trafnie rozpoznaje potrzebę, dziecko przekonuje się o swojej skuteczności. To zachęca go do dalszych wyrazistych reakcji i poszerzania repertuaru zachowań komunikacyjnych. ... 

Depresja jest zaburzeniem psychicznym, którego głównym wyznacznikiem jest przewlekłe obniżenie nastroju oraz problemy z jego regulacją – anhedonia, poczucie wewnętrznej pustki, drażliwość, wybuchy gniewu oraz szereg innych objawów.

Wśród naszego społeczeństwa często mówi się o depresji w kontekście osób dorosłych lub młodzieży; jednak nawet te najmłodsze dzieci zmagają się z nią na co dzień. Co więcej, nie jest to zjawisko rzadkie, jednak bardzo utrudnione jest jej diagnozowanie. Małe dziecko zazwyczaj nie jest w stanie precyzyjnie opisać swojego samopoczucia i większość rzeczy wyraża poprzez zachowanie.

Depresja u dzieci nie jest oddzielną jednostką chorobową i ma takie same objawy jak ta u dorosłych i młodzieży. ... 

Proces kształtowania się mowy dziecka zazwyczaj przebiega według usystematyzowanych schematów i tak naprawdę rozpoczyna się już w okresie prenatalnym, kiedy to kształtują się narządy mowy i zmysłów, a także dojrzewa układ nerwowy. Biorąc pod uwagę fakt, że na rozwój procesu mowy wpływa również wiele czynników genetycznych, prawidłowy rozwoju narządów zmysłów (szczególnie słuchu i wzroku), prawidłowy rozwój psychoruchowy i poznawczy oraz w ogromnym stopniu czynniki środowiskowe (prawidłowa opieka i pielęgnacja dziecka w okresie noworodkowo-niemowlęcym, prawidłowe wzorce środowiska w procesie mowy i komunikacji), rodzice nie zawsze mają pewność, czy ich dziecko nabywa umiejętności językowe i komunikacyjne w wystarczającym stopniu.

Dzieci późno mówiące to grupa dzieci, u których obserwujemy na wczesnym etapie rozwoju opóźnienie nabywania mowy czynnej, ale jednocześnie dobre rozumienie, prawidłowy poziom rozwoju poznawczego, brak diagnozy genetycznej czy neurologicznej (Rescorla L., 1989; Leonard L., 2014). Co ciekawe, w wieku 18–35 miesięcy dotyczy to około 15% dzieci. Za jedno z kryteriów przyjmuje się, że słownik takiego dziecka w 24 miesiącu obejmuje około 50 słów.

Dodatkowymi kryteriami są: brak łączenia słów w wypowiedź w wieku 24 miesięcy i oczywiście niepokój rodziców dotyczący rozwoju mowy swojego dziecka (Capone Singleton, 2017). W logopedii tradycyjnej wskazuje się, że do pół roku opóźnienie w rozwoju mowy czynnej jest dopuszczalne. W praktyce zawodowej stosuję zasadę, aby interweniować i sugerować wizytę kontrolną u logopedy w sytuacji, gdy dziecko używa jedynie pojedynczych słów lub nie mówi słowami w wieku 18 miesięcy. Diagnostycznymi są słowa mama czy tata, które w tym wieku powinny już być używane przez dziecko. Wtedy wdrożenie kilku podstawowych zasad, mających na celu rozwijanie mowy dziecka, przyniesie szybko oczekiwany rezultat, a do 2 urodzin opóźnienie w rozwoju mowy ma szansę zniknąć. ...