Głównym celem arteterapii jest dokonanie zmiany oraz rozwoju osobistego za pomocą sztuki: plastyki, muzyki, tańca, dramy, literatury, filmu, fotografii. Daje możliwość symbolicznego wyrazu trudnych przeżyć, doświadczeń i emocji w bezpiecznych warunkach, bez mówienia „wprost”. Podczas arteterapii może występować nauczanie nowych umiejętności i technik plastycznych, jednak skierowana jest ona raczej na rozwijanie i wydobywanie obrazów pochodzących z wnętrza osoby, niż na odtwarzanie obrazów i obiektów odbieranych przez osobę ze świata zewnętrznego.
Arteterapia to działania, które można wykorzystywać w pracy
z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, jak też w celu rozwijania talentów w pracy z dzieckiem zdolnym.
Cele działań arteterapeutycznych:
- Rozwijanie umiejętności wyrażania własnych emocji
- Pobudzanie i rozwój twórczej wyobraźni
- Wnikliwa obserwacja rzeczywistości
- Wgląd w istotę swojego ja, praca z emocjami, odreagowanie wewnętrznych napięć, niepowodzeń i frustracji
- Myślenie metaforyczne
- Kreowanie własnego ja, zastanawianie się nad sobą, obrazowanie doznań
- Przekraczanie dotychczasowych schematów blokujących siły twórcze
- Diagnoza potrzeb i możliwości twórczych adresata arteterapii
- Terapia zaburzeń poznawczych, emocjonalnych, społecznych
- Socjalizacja
- Usprawnianie motoryki
- Uwrażliwienie na emocje
- Penetracja własnych emocji przyjemnych i przykrych
- Uwrażliwienie na drugiego człowieka
- Rozważania dotyczące przeszłości, przyszłości i teraźniejszości
- Docieranie do swoich marzeń i pragnień, rozwijanie, umiejętności samooceny, docieranie do swoich umiejętności i talentów, budowanie systemu wartości.
Arteterapia szczególnie polecana jest w następujących przypadkach:
- nadpobudliwości
- zaburzeniach koncentracji,
- nieśmiałości, braku pewności siebie,
- problemach wyrażania emocji,
- nerwicach, zaburzeniach lękowych,
- zaburzeniach emocjonalnych, depresji,
- dla osób niepełnosprawnych,
- z uzależnieniach.
Zasady Arteterapii:
- Dobrowolność uczestnictwa i decydowania uczestnika o swojej aktywności.
- Dwupoziomowa komunikacja polegająca na porozumiewaniu się w sferze werbalnej i niewerbalnej.
- Sprzeciw wobec rywalizacji, podkreślenie braku podziału na zwycięzców i przegranych.
- Zasada „tu i teraz”, podkreślająca wagę doznań doświadczanych podczas zajęć.
Techniki arteterapeutyczne:
SZTUKI WIZUALNE – plastykoterapia, tworzenie różnorodnych form wizualnych
BIBLIOTERAPIA – własna twórczość literacka, pisanie pamiętników, listów, czytanie bajki terapeutycznej
CHOREOTERAPIA – terapia tańcem i ruchem
TEATROTERAPIA – spontaniczne przedstawienie teatralne sprzyjające odreagowaniu stłumionych emocji, konfliktów
ERGOTERAPIA – terapia zajęciowa np. w pracowniach tkackich, ceramicznych, rzeźbiarskich
LUDOTERAPIA – przez gry i zabawy
MUZYKOTERAPIA – przez kontakt z muzyką
POEZJOTERAPIA – terapia za pomocą czytania, recytowania lub pisania wierszy
SYLWOTERAPIA I HORTITERAPIA – poprzez obcowanie z przyrodą, drzewoterapia
FILMOTERAPIA – oglądanie i analiza filmów
FOTOGRAFOTERAPIA – tworzenie fotografii lub analiza
CHROMOTERAPIA – terapia kolorem
RELAKSACJA – różnorodne techniki relaksacyjne
TRENING KREATYWNEGO MYŚLENIA – budzenie kreatywności
Opracowała:
Mariola Mola – pedagog