Autor: Wioleta Barsznica

Nieśmiałość  zwykle pojawia się w okresie szkolnym, jednak pewne symptomy nieśmiałości możemy zauważyć i u dzieci przedszkolnych i dorosłych. Nieśmiałość ujawnia się najczęściej w nowych, nieznanych sytuacjach oraz w kontakcie z nieznanymi osobami. Nieśmiałość u młodszych dzieci jest zjawiskiem rozwojowym, przejawia się lękiem przed bliskością z nieznajomą osobą. Nieśmiałe dziecko w swoisty sposób przeżywa różne sytuacje społeczne oraz przejawia określone zachowania. U tych  dzieci  widoczna jest obniżona samoocena i zniekształcony obraz świata i samego siebie. Obniżony jest też poziom samoakceptacji. Przyczyny nieśmiałości prawdopodobnie są złożone. Upatruje się ich
w uwarunkowaniach biologicznych, uwarunkowaniach osobowościowych jak również we wpływach środowiska rodzinnego. Przeżywaniu nieśmiałości często towarzyszą objawy somatyczne, fizjologiczne charakterystyczne dla lęku takie jak: napięcie mięśniowe, trudności mowy i oddychania, niezręczność ruchów, zmęczenie, bladnięcie, czerwienienie się  pocenie się, suchość w ustach. Niektóre z nich mogą być łatwo zaobserwowane i rozpoznane przez otoczenie, co często stanowi dodatkowy czynnik potęgujący nieśmiałość. Skrajną postacią nieśmiałości jest fobia społeczna zaliczana do grupy zaburzeń lękowych. U części dzieci nieśmiałość może osiągnąć więc patologiczne nasilenie, stając się jednym z głównych czynników kształtujących niektóre dziedziny życia społecznego i emocjonalnego. Dzieci nieśmiałe poza uczuciem przeżywanego bezpośrednio dyskomfortu mogą reagować zahamowaniem pewnych rodzajów aktywności i utrudnieniem funkcjonowania. Chorobliwa nieśmiałość może być przeszkodą w osiągnięciu ważnych dla dziecka celów, przyczyniając się często do niezadowolenia z własnego życia. Dzieciom nieśmiałym niezbędne jest zrozumienie ze strony rodziców oraz ich pomoc w codziennych sytuacjach życiowych. Unikamy na co dzień mówienia do dziecka, że jest nieśmiałe oraz prosimy innych by tego nie robili. Zachęcamy dziecko, by określało siebie za pomocą sfomułowań skupiających się na jego mocnych stronach, zamiast na widzianych przez siebie słabościach. Dzieci nieśmiałe bardzo potrzebują naszej miłości i poświęcenia im uwagi, choć nie proszą o to. Należy przy każdej nadarzającej się okazji przytulić i podziwiać zlęknione dziecko. Trzeba znaleźć taki sposób na chwalenie dziecka, który odnosi się do jego rzeczywistych zachowań. Najlepiej koncentrować się na jego osiągnięciach niż na nim samym. Uczymy dziecko tolerancji dla własnych niedoskonałości. Zachęcamy do podejmowania ryzyka zaczynając od stworzenia takich okoliczności, w których porażka nie ma większego znaczenia dla całości. Nagradzamy dziecko przy próbach nowych zadań bardziej za same starania niż za ich efekty. Korzystny wpływ na dzieci mają techniki relaksacyjne oraz bajki terapeutyczne, aby nauczyć skutecznego sposobu obniżania poziomu napięcia w dowolnym trudnym momencie. Nie bagatelizujmy problemów, wynikających
z nieśmiałości; podkreślamy, że wielu ludzi ma z tym kłopoty, które jednak można zwalczyć Stwarzamy dziecku sposobność do bycia pomocnym. Pomaganie innym, opiekowanie się innymi sprawia, że celem zainteresowania dziecka staje się osoba, której pomaga. Zachęcamy dziecko, aby opowiadało nam o przeżyciach z całego dnia i o emocjach, jakie im towarzyszyły. Używamy poczucia humoru jako sposobu na zwiększenie dystansu do własnych problemów
i jako dobrej techniki na rozładowanie napięć w kontaktach z ludźmi. Proponujemy ćwiczenia asertywnej komunikacji z ważnymi dla osoby nieśmiałej osobami, wspólnie rozważajmy, co i w jaki sposób moż  powiedzieć  dziecko w paraliżującej tremą sytuacji; Ponadto pokazujemy dziecku, że poczyniło postępy, wskazujemy jak było kiedyś a jak jest teraz. Zwracamy również uwagę na fakt, że nieśmiałość dziecka ma oprócz wad także i zalety -ostrożność, delikatność, opinia osoby nie stwarzającej sytuacji konfliktowych, przyjazne nastawienie osób przejawiających podobne trudności .Być może dziecko pozostanie nieco nieśmiałe, ale dzięki naszej pomocy będzie mogło same dać sobie radę, podejmować ryzyko w granicach rozsądku, w pełni doświadczać radości i sukcesów.

 Marta Surma – pedagog

Logorytmikę jako metodę stosowaną w logopedii należy zdecydowanie rozpatrywać w ujęciu wieloaspektowym.

Termin logorytmika w literaturze logopedycznej pojawił się na początku lat siedemdziesiątych XX wieku. Pierwszą definicję logorytmiki sformułowała Elżbieta Kilińska-Ewertowska w 1978 roku. Autorka określiła logorytmikę jako zestaw ćwiczeń muzyczno- ruchowych wykorzystywanych w praktyce surdologopedycznej i logopedii korekcyjnej. W 2005 roku powstała szersza definicja logorytmiki autorstwa Anny Walencik-Topiłko, która podaje: „logorytmika to taki rodzaj oddziaływań muzykoterapeutycznych, który ma na celu usprawnienie lub skorygowanie komunikacji językowej, a także zapobieżenie powstaniu odstępstw w procesie komunikacji”. Zauważyć należy, że aktualnie najczęściej stosowana klasyfikacja ćwiczeń logorytmicznych obejmuje: ćwiczenia ruchowe, słuchowe, inhibicyjno-incytacyjne i słowno-ruchowe.

Na wstępie warto przypomnieć, że logorytmika to metoda stosowana w logopedii, która w swoim założeniu postrzega człowieka jako złożoną istotę psychofizyczną, której podstawę rozwoju stanowi równowaga wewnętrza oparta na współpracy zmysłów, układu motorycznego oraz psychicznego. Trzy najważniejsze fundamenty składające się na metodę logorytmiki to: ... 

NOWA KLASYFIKACJA chorób i problemów zdrowotnych – icd 11 została opublikowana na stronach WHO 18 stycznia 2018 roku, a Obowiązuje od 1 stycznia 2022 roku. Nie ma jeszcze polskiej wersji językowej, polska MA 5-LETNI OKRES PRZEJŚCIOWY NA WDROŻENIE ICD-11. DO TEGO CZASU BĘDĄ OBOWIĄZYWAĆ STARE WYTYCZNE.

„Autyzm” zamieniono na „spektrum autyzmu”, co być może pozwoli na mniejszą stygmatyzację. Kategorie tego zaburzenia opisane są według tego, jakie trudności dominują w obrazie funkcjonowania pacjenta.

Według ICD-11 podstawą diagnozy nie jest triada zachowań autystycznych, a tylko 2 główne grupy objawów – diada: ... 

Wszyscy chcemy, żeby nasze dzieci chętnie czytały. Marzymy o chwili, kiedy być może nasze dziecko wreszcie dojrzeje, „zmądrzeje” i zrozumie, jakie pożytki płyną z czytania, ponieważ nasze narzekania na kolejną godzinę spędzoną przed telewizorem czy komputerem nie docierają do pociechy, pogrążonej w łatwym w odbiorze świecie obrazków. Ale marzenia takie musimy między bajki włożyć i zastanowić się jak najszybciej, co my sami zrobiliśmy, aby zachęcić dziecko do czytania. Może nie jest jeszcze za późno, żeby nadrobić zaległości sprzed lat.

Przykład idzie z góry

Po pierwsze, jeśli chcemy, żeby nasze dzieci czytały, i to nie tylko z przymusu szkolnego, lecz z własnej potrzeby i dla własnej przyjemności, muszą mieć do tego odpowiednie wzorce. Widok, od najmłodszych lat, rodziców czytających książki, rozmawiających o nich, prowokuje dzieci do naśladownictwa: skoro mama i tata czytają to znaczy, że musi to być interesujące. I tak pojawia się pierwsze zainteresowanie książką. Musimy więc zdawać sobie sprawę, jak ważny jest nasz udział w tym procesie. ... 

Zastanów się nad osobowością swojego dziecka. Czy jest elastyczne, czy raczej trudno przystosowuje się do nowych sytuacji? Jak przeżywa sukcesy i porażki? Jak reaguje na rywalizację? Czy lubi nowe wyzwania? Od odpowiedzi na te pytania zależy sposób motywowania młodego człowieka do nowych działań.

Jakie twoje dziecko ma słabe i mocne strony, zainteresowania i pasje? Jak szybko zapamiętuje nowe treści? Jak radzi sobie z ocenami nauczycieli? Jak reaguje na zasady i reguły? Czy unika tego, co sprawia mu trudność? Czy umie się skupić na zadaniu? Czy szybko się nudzi? Czy dąży wytrwale do celu? Kiedy najchętniej zabiera się do nauki? Co mu w tym pomaga, co przeszkadza? Znając odpowiedzi na te pytania, zwróć uwagę na to, w jaki sposób komunikujesz się z dzieckiem. Jeśli chcesz mu pomóc, na pewno:

• nie strasz – „Jeśli nie nauczysz się wiersza, to dostaniesz słabą ocenę i twoja nauczycielka będzie na ciebie zła. Zobaczysz!”;
• nie oceniaj i nie karz – „Ponieważ bazgrolisz w zeszycie, nie pojedziesz w niedzielę na urodziny do Pauliny”;
• nie nagradzaj – „Dostaniesz rower na koniec roku, jeśli będziesz mieć świadectwo z czerwonym paskiem” (kiedy perspektywa otrzymania nagrody jest zbyt odległa, sama nagroda traci na wartości);
• nie porównuj – „Kasia to dopiero dobrze się uczy, mógłbyś brać z niej przykład”;
• nie stawaj zawsze po stronie nauczyciela czy wychowawcy – „Gdybyś się nauczył, dostałbyś lepszy stopień, za mało się przykładasz, weź się do roboty”.

To, jak mówisz do dziecka, jest niezwykle ważne. Warto zmienić swoje nastawienie i zrozumieć, że źródłem osiągnięć, kompetencji i szacunku dla samego siebie nie jest zewnętrzna lecz wewnętrzna motywacja dziecka. Rodzice spodziewają się, że dzieci automatycznie rozwiną w sobie wewnętrzną motywację do nauki, jako bezpośredni rezultat stosowania przez dorosłych kontroli zewnętrznej, na przykład nagradzania czy chwalenia. ... 

Czwarta klasa przypada na okres  średniego wieku szkolnego. Dzieci w tym okresie z jednej strony powinny już dobrze znać zasady rządzące życiem szkolnym, być przystosowane do spędzania czasu w szkolnej ławce, odrabiania zadań i stosowania się do ustalonych zasad. Z drugiej strony czwarta klasa to dla nich okres dużych zmian – nowy wychowawca, przedmioty, a czasem i budynek czy klasowi koledzy ulegają zmianie. Dziecko w tym wieku zyskuje na samodzielności – jest już w stanie zapamiętać co ma na zadanie, dotrzeć do szkoły jeżeli warunki na to pozwalają, ocenia co jest dobre a co złe.

Zmiany te zachodzą u dzieci z różną prędkością. Wstępuje duże różnicowanie pomiędzy poszczególnymi jednostkami. Dojrzewanie zależy od czynników biologicznych (rozwój fizyczny, rozwój układu nerwowego) i środowiskowych (środowisko szkolne, domowe, grupa rówieśnicza). Dzieci w tym wieku rosną ok. 5-8 cm w ciągu roku i przybierają na wadze ok 3 kg. Dziewczynki zaczynają dojrzewać średnio 2 lata wcześniej niż chłopcy. W klasie czwartej możemy mieć więc dziewczynki będące na różnym etapie dojrzewania oraz chłopców u których ten etap się jeszcze nie rozpoczął. Problemy mogą pojawić się w sytuacji znacznego przyśpieszenia dojrzewania u pojedynczych dzieci. Wiązać się to może z poczuciem inności, brakiem akceptacji dla własnego ciała i zachodzących w nim zmian. Dzieci w tym wieku potrzebują, więc rzetelnej wiedzy na temat dojrzewania i zmian z nim związanych. Ważne, aby jedynym źródłem tej wiedzy nie stał się Internet. Nauczyciele i rodzice bowiem mogą dostarczyć dojrzewającemu człowiekowi więcej rzetelnej i prawdziwej wiedzy, pomóc z opanowaniem lęku przed zmianami.

Najczęstsze w tym wieku problemy zdrowotne jakie się pojawiają to alergie, astma czy otyłość. O ile te pierwsze uznawane są za niezależne od osoby i zwykle spotykają się z akceptacją ze strony rówieśników o tyle dzieci otyłe borykają się z odrzuceniem i wyśmiewaniem. Dzieci często są gotowe przypisywać swoim otyłym kolegom negatywne cechy i uważać ich za winnych swojej sytuacji. Warto więc, mając w klasie dziecko z nadwagą, zwracać szczególną uwagę na reakcje rówieśników na jego wygląd czy fizyczną sprawność, tak aby zapewnić mu bezpieczne i akceptujące środowisko. W tym okresie warto szczególną opieką otoczyć również inne grupy dzieci zagrożone odrzuceniem: nieśmiałe, mające trudności z kontrolowaniem emocji. Dzieci odrzucane często bowiem, albo wycofują się albo przejawiają zachowania agresywne, co dalej nasila izolację od grupy. Są to więc osoby które wymagają wsparcia i pomocy w nawiązywaniu relacji rówieśniczych. Najbardziej lubiane są dzieci życzliwe, pomocne, nieagresywne, panujące nad emocjami. Przyjaźnie stają się trwalsze i rozumiane jako relacja, która wymaga wspólnego spędzania czasu, zabawy, wzajemnej pomocy, zaufania, powierzania sekretów. ...