Problem wyboru zawodu i ścieżki kształcenia dotyka każdego człowieka, gdyż praca zawodowa stanowi główny obszar jego aktywności. Wybór drogi edukacyjno-zawodowej jest jedną z najważniejszych decyzji życiowych, która ma wpływ na cały przebieg społeczno-zawodowy życia człowieka. Wyznacza bowiem jego przyszłe miejsce i rolę w społeczeństwie. W związku z dynamicznie zmieniającą się sytuacją na rynku pracy jednostka może być zmuszona kilkakrotnie zmienić zawód w ciągu okresu aktywności zawodowej. Jednak zawsze wybór zawodu i ścieżki kształcenia wiążą się z podjęciem decyzji, która w znacznym stopniu wyznacza drogę życiową człowieka. Zwłaszcza dominujące znaczenie ma pierwszy wybór, który w sposób zasadniczy wpływa na całe życie zawodowe. Doświadczenia, jakie zdobędzie jednostka w trakcie przygotowania do zawodu oraz na początku swojej drogi zawodowej będą rzutowały zarówno na kształt jej osobowości zawodowej, jak i na dalszy stosunek do pracy i przebieg rozwoju zawodowego. Zawód trafnie wybrany to zawód wybrany świadomie, zgodnie ze społecznym zapotrzebowaniem i z uwzględnieniem wymagań, jakie stawia on kandydatom, a jednocześnie zawód zgodny z zainteresowaniami wybierającego, odpowiadający jego zdolnościom, poziomowi jego wiadomości i umiejętności, pozwalający na rozwijanie i zaspokajanie jego ambicji i aspiracji. Trafna decyzja dotycząca wyboru zawodu i ścieżki kształcenia podjęta w okresie dorastania najczęściej staje się podstawą dalszego rozwoju zawodowego człowieka. Istotne więc jest aby wybory edukacyjno-zawodowe były zgodne zarówno z zainteresowaniami, uzdolnieniami i potrzebami danego człowieka, jak i z potrzebami rynku pracy. Dlatego tez, aby efektywne przygotować się do podejmowania trafnych wyborów edukacyjno-zawodowych, ważna jest między innymi znajomość czynników je determinujących.
Wybór zawodu zależy przede wszystkim od indywidualności człowieka. To ona wpływa nie tylko na to, jaki zawód wybieramy, ale również jak czujemy się wykonując określoną pracę zawodową. Planowanie kariery należy rozpocząć od identyfikacji dwóch czynników: wewnętrznego – umożliwiającego realne i obiektywne odkrycie samego siebie (zainteresowania, uzdolnienia i umiejętności, charakter, osiągnięcia szkolne, stan zdrowia) oraz zewnętrznego, który wiąże się z oceną otoczenia i środowiska, w którym funkcjonujemy (wymagania psychofizyczne zawodu, zadania i czynności, narzędzia pracy, środowisko pracy, perspektywy zatrudnienia, rynek pracy).
Zanim młody człowiek zacznie myśleć o wyborze zawodu musi najpierw poznać samego siebie. Jest to pierwszy warunek dobrego zaplanowania kariery zawodowej. Rozpoznać należy swoje tzw. zasoby czyli: zainteresowania, uzdolnienia, system wartości, cechy osobowości. Sprzyjać to będzie doskonaleniu swoich umiejętności a tym samym ustawicznemu rozwojowi. ...