Trening interpersonalny to szczególny rodzaj zajęć grupowych, którego celem jest lepsze poznanie samego siebie, przyjrzenie się własnym zasobom, mocnym stronom oraz obszarom, które chcielibyśmy rozwinąć. Jest to wyjątkowy rodzaj pracy z samym sobą w celu lepszego poznania siebie, swoich reakcji oraz zwiększenia akceptacji siebie i innych. Uczenie się nowych umiejętności w czasie treningu polega na przeżywaniu siebie w określonych sytuacjach, próbowaniu nowych form własnego zachowania i reagowania w bezpiecznych warunkach. Trening odbywa się w relacji z drugim człowiekiem (z grupą), gdyż inni ludzie są tłem do ujawnienia się osobistych przeżyć, myśli, emocji i zachowań. Drugi człowiek staje się swoistym zwierciadłem, w którym możemy się przejrzeć, aby lepiej zrozumieć siebie i swoje zachowanie. W czasie treningu dąży się do pozostawania w „tu i teraz”, dzięki czemu uczestnicy mogą na bieżąco otrzymywać informacje zwrotne na temat swoich zachowań i sposobu, w jaki są odbierani przez innych. Uwaga uczestników treningu jest skupiona na tym, co dzieje się w czasie spotkania, na konkretnych sytuacjach i wydarzeniach, na zachowaniach oraz na stanach wewnętrznych wszystkich osób w grupie. Grupa, w której odbywa się trening ma określone właściwości takie jak: cel, normy, struktura, bezpośrednie interakcje oraz poczucie odrębności. Podstawowym zjawiskiem określającym funkcjonowanie grupy jest proces grupowy, a więc ogół zjawisk, które zachodzą pomiędzy ludźmi, którzy kontaktują się ze sobą bezpośrednio w określonym czasie. Zjawiska te maja charakter zarówno świadomy, jak i nieświadomy. Sednem treningu interpersonalnego jest więc skupienie się na emocjach i odczuciach ludzi, które pojawiają się, kiedy zaczynają oni wchodzić we wzajemne interakcje. Przyglądając się sobie na tle grupy w laboratoryjnej sytuacji pod okiem trenera można uchwycić typowe dla siebie sposoby funkcjonowania w relacjach z innymi oraz przetestować inne sposoby reagowania. Można np. sprawdzić, czy w roli osoby bardziej otwartej albo bardziej dominującej nie będzie mi lepiej. Trening jest znakomitą okazją do eksperymentowania z nowymi zachowaniami i odkrywania różnych sposobów funkcjonowania z ludźmi. Każdy członek grupy wnosi do niej swoją specyfikę i wyjątkowość sprawiając, że każda grupa jest inna, a każdy trening różni się od pozostałych. Jest to więc zjawisko jedyne w swoim rodzaju i niepowtarzalne. Jest to też jedna z najbardziej efektywnych metod pracy psychologicznej. Dzięki udziałowi w treningu można rozwinąć własne kompetencje psychospołeczne. Szczególnie w zakresie lepszego porozumiewania się z innymi, pełniejszego wyrażania własnych uczuć i potrzeb oraz zwiększeniu umiejętności rozumienia potrzeb i emocji innych. Poprawia się także umiejętność słuchania i rozumienia innych ludzi. Trening pozwala wypracować lepsze sposoby rozwiązywania konfliktów interpersonalnych, uczy innych sposobów wyrażania siebie i reagowania na innych, ułatwia stawianie własnych granic oraz uwrażliwia na respektowanie granic innych ludzi. W czasie treningu uczestnicy uczą się udzielać innym wsparcia oraz przyjmować je od innych, a także radzić sobie z emocjami pojawiającymi się w kontakcie z drugim człowiekiem. Trening znacząco zwiększa umiejętność rozumienia siebie i innych oraz rozwija umiejętność integrowania sprzecznych emocji, jakie pojawiają się w kontaktach z innymi. Osoby, które ukończyły trening na ogół są bardziej pewne siebie, łatwiej jest im sformułować swoje myśli i uczucia, potrafią trafniej i w bardziej zrozumiały sposób przekazać komunikaty i oczekiwania, łatwiej przyjmują krytykę oraz potrafią w bardziej konstruktywny sposób zwrócić uwagę innym nie wpadając tak łatwo w konflikty. Zajęcia wpływają na poprawę samooceny oraz zwiększają poczucie odpowiedzialności za swoje czyny.
Dla kogo jest więc trening? Dla wszystkich, którzy chcieliby rozwinąć własne kompetencje społeczne oraz dla tych, którzy dostrzegają we własnym funkcjonowaniu społecznym elementy, które chcieliby zmienić. Trening jest sprawdzoną metodą dla tych, którzy chcieliby:
- poprawić jakość porozumiewania się z innymi,
- stać się bardziej asertywni,
- lepiej radzić sobie w sytuacjach konfliktowych,
- poprawić swoją odporność na stres i sytuacje trudne,
- lepiej zarządzać własnymi emocjami,
- poprawić własną samoocenę,
- nawiązać bliskie relacje interpersonalne,
- lepiej poznać siebie i swoje funkcjonowanie w społeczeństwie oraz lepiej rozumieć innych.
Zajęcia są tak skonstruowane, aby ułatwić uczestnikom otwieranie się i wyrażanie emocji, w bezpiecznej, pełnej zaufania i akceptacji atmosferze. Trening interpersonalny sprzyja przełamywaniu oporów wobec innych, a wiedza i doświadczenie zdobyte na treningu pomagają zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym.
Wioleta Barsznica
Bibliografia:
Trening interpersonalny. Proces grupowy w praktyce trenerskiej. Ryszard Kulik, ENETEIA Wydawnictwo Szkolenia, Warszawa 2021
Psychodrama w psychoterapii. Sylwia Stankiewicz, Katarzyna Tomczak, GWP, Sopot 2012