Metoda Wspólnej Sprawy została opracowana przez szwedzkiego psychologa Anatola Pikasa z Wydziału Edukacji Uniwersytetu w Uppsali. Opracowana na jej podstawie procedura zalecana jest w rozwiazywaniu konfliktów rówieśniczych, kiedy grupa uczniów stosuje przemoc wobec jednego lub kilku kolegów przez jakiś czas. Metodę stosuje się w sytuacji, gdy jako wychowawcy czy pedagodzy zaobserwujemy zmiany w zachowaniu ucznia świadczące o tym, że uczeń czuje się źle w szkole, ponieważ jest szykanowany i używana jest wobec niego przemoc ze strony rówieśników.
Metoda Wspólnej Sprawy stanowi konkretnie określoną procedurę składającą się z trzech etapów:
-
Indywidualne pogadanki z każdym zaangażowanym uczniem, ok. 7-10 minut na jedno dziecko
Zakłada używanie ściśle określonych zadań i sformułowań, czyli tzw. skryptu .
-
Rozmowy z każdym uczniem (ok. 3 minuty na każde dziecko), które mają pomóc ustalić, na ile uczeń osiągnął cel postawiony na pierwszym spotkaniu. Jeśli cel nie został osiągnięty kontynuuje się indywidualna pracę z etapu I.
-
Spotkania grupowe (ok. pół godziny), które doprowadzić mają do wspólnej zgody na utrzymywanie korzystnej zmiany w funkcjonowaniu grupy.
Pomiędzy poszczególnymi etapami jest od 1-2 tygodni przerwy, a rozmowy musza być prowadzone przez jedną osobę.
Rozmowy obejmują :
– sprawców, zarówno „głównych” jak i tych, którzy ich popierają lub wykonują polecenia ,
– ofiarę przemocy.
Ważne jest przygotowanie odpowiedniego miejsca do rozmów i zapewnienie możliwości spotkań ze wszystkimi uczniami w zbliżonym czasie. Uczniowie nie powinni być uprzedzani o mających się odbyć rozmowach. Przed rozpoczęciem rozmów należy zebrać informacje od nauczycieli i innych dorosłych, którzy widzieli przemocowe zachowania, aby zdobyć informacje kto jest prawdopodobnym przywódcą oraz czy ofiara przemocy zachowuje się prowokacyjnie.
Metoda Wspólnej Sprawy koncentruje się na znalezieniu rozwiązania problemu; nie wyjaśnia szczegółów sytuacji przemocy, nie zajmuje się dochodzeniem prawdy, ani ustalaniem winnego. Nie ma na celu stworzenia przyjacielskich stosunków między uczniami lecz ma za zadanie praktyczne wprowadzenie reguł umożliwiających uczniom bezpieczne przebywanie w tej samej szkole, bez krzywdzenia innych. Autor metody podkreślał, iż jest ona skuteczna w początkowej fazie przemocy, w przypadkach dłużej trwających i bardziej zaawansowanych problemów może okazać się niewystarczająca. Zakłada bowiem aktywną i dobrowolną współpracę sprawców. Jeśli są uczniowie, którzy już utrwalili podobny wzorzec niekorzystnych zachowań i byli za nie karani, mogą nie podjąć współpracy. Metoda ta wymaga ponadto dokładnego stosowania się do tzw. „skryptu”, czyli szczegółowego podanego przebiegu rozmów- łącznie z zaleceniami, co powiedzieć i jakich sformułowań użyć. Niezbędnym warunkiem skuteczności procedury jest to, aby nie była stosowana w izolacji, lecz jako część stopniowalnego systemu, wyznaczonego przez szkolną politykę przeciwdziałania przemocy. Nauczyciele muszą wiedzieć, kiedy metody użyć, jak sprawdzić czy zadziałała i co zrobić jeśli nie przyniosła spodziewanych efektów.
Opracowanie: Marta Surma, pedagog MPP-P, na podstawie wystąpienia Huberta Czemierowskiego i Joanny Węgrzynowskiej, wygłoszonego podczas XIV Kongresu Psychologów i Pedagogów Szkolnych w Warszawie.