Socjoterapia – definicja pojęcia
Przez wiele lat termin „socjoterapia|” określał metodę oddziaływania leczniczego, przebiegającego w zorganizowanym środowisku społecznym. Według słownika psychologicznego pod redakcją W. Szewczuka (1979):
„Socjoterapia to organizowanie środowiska społecznego pacjenta w tym kierunku, aby w możliwie dużym stopniu sprzyjało ono wyzdrowieniu i utrzymywaniu zdrowia psychicznego. Socjoterapia akcentuje znaczenie kontaktów chorego z osobami z jego otoczenia społecznego) inni chorzy, personel medyczny, najbliżsi) dla efektów procesu”.
Socjoterapia jest jedną z form pomocy psychologicznej adresowanej do dzieci i młodzieży, przejawiających różnorodne zaburzenia i trudności w funkcjonowaniu psychospołecznym. Uruchamia ona czynniki pomocowe, które wynikają zarówno z roli samego socjoterapeuty jak również z procesów, zachodzących wewnątrz małej grupy (Jankowiak, Soroko, 2013). Jest to forma grupowa, która łączy cele edukacyjno – rozwojowe i cele terapeutyczne. Takie połączenie umożliwia uczestniczenie w niej nie tylko jednostek wykazujących deficyty w zakresie umiejętności społecznych, ale również osób, które doświadczyły urazów w kontaktach międzyludzkich. Dzieci i młodzież biorące udział w zajęciach socjoterapeutycznych zazwyczaj przejawiają trudności w kilku sferach jak na przykład: w tej dotyczącej aktywności i zadań. relacjach z rówieśnikami, kontaktach z dorosłymi, czy w choćby w obrazie samego siebie (Strzemieczny, 1988; Jagieła, 2009). Podstawową kwestią jest stworzenie grupy, w której możliwe jest zrealizowanie zarówno celów edukacyjno – rozwojowych jak i terapeutycznych. Istotną rolę wewnątrz grupy socjoterapeutycznej odgrywa fakt przestrzegania norm, spójność w obrębie grupy, czy poprawna relacja z osobą dorosłą (Słysz, 2008; Jankowiak, Soroko, 2013). Realizacja zadań terapeutycznych koncentruje się na zdobywaniu doświadczeń społecznych, które korygują zaburzenia i trudności, których uczestnicy doświadczają w życiu codziennym. Zaspokajaniu ulegają potrzeby psychiczne jak potrzeba bezpieczeństwa i akceptacji. Uczestnicy odreagowują napięcia, niejednokrotnie wynikające ze złości, lęku lub bezsilności. Edukacyjno – rozwojowy wymiar socjoterapii skupia się na rozwijaniu zdolności podopiecznych, wykorzystując różne aktywności, proporcjonalnie do wieku uczestników. Uczenie się w procesie socjoterapii odbywa się poprzez obserwacje dorosłego i rówieśników, grupowe rozwiązanie problemów i eksperymentowanie z nowymi zachowaniami. Zdolności rozwijane są poprzez sprawdzanie się z nowych rolach, uczestnictwie w warsztatach zainteresowań, ale również poprzez planowanie przyszłości i wyznaczanie sobie celów. Socjoterapia zaprowadza zmiany w zachowaniu, emocjach, samoocenie oraz motywacji. Zmianie ulegają także dotychczasowe relacje społeczne. Ze względu na fakt, że uczestnicy mają tendencje do odtwarzania przeżytych urazów, istotną rolę w socjoterapii odgrywa umiejętność rozumienia przez terapeutę procesów jakie zachodzą wewnątrz małej grupy jak i tworzenie warunków umożliwiających podopiecznym rozwój poprawnych relacji.
Sławomir Pietraszewski
03-09-2018