Na świecie 4,54 miliarda ludzi korzysta z Internetu, a 3,8 miliarda z mediów społecznościowych. Nowe technologie są stałym elementem naszego życia i dają nam narzędzia do codziennego funkcjonowania w pracy, edukacji i rozrywki. Do tej pory sytuacja spowodowana pandemią i ograniczenie bezpośrednich kontaktów społecznych uświadomiło nam jak bardzo pomocne są nowe technologie, ale z drugiej strony jaki wpływ ma ich nadmiar na nasze samopoczucie. W związku z tym bardzo ważne jest, aby zadbać o naszą higienę cyfrową.
Higiena cyfrowa to postawa życiowa i wynikające z niej działania charakteryzujące się kreatywnym i odpowiedzialnym używaniem zasobów sieci, zmierzające do optymalizacji indywidualnego zdrowia somatycznego, psychicznego oraz społecznego w zakresie korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych. Jej poziom uzależniony jest od samoregulacji i kontroli związanej z używaniem internetu oraz cyfrowych narzędzi ekranowych, dostępnej alternatywy dla świata cyfrowego, jak również rozwiniętej sieci oparcia społecznego.2 Pisząc prościej to zespół czynności i postaw, które mają zapewnić nam bezpieczne użytkowanie urządzeń elektronicznych oraz nowoczesnych technologii, w taki sposób, aby nie stanowiło ono zagrożenia dla naszego życia i zdrowia. Wśród konsekwencji nadużywania nowych technologii wymienia się: przemęczenie, niewyspanie, pogorszenie stanu zdrowia (np. wzrok), zaniedbywanie obowiązków, brak koncentracji bądź jej obniżony poziom, spadek efektywności pracy, wycofanie z kontaktów, pogorszenie relacji z bliskimi, cyberprzemoc, uzależnienie. Warto więc wprowadzić dziesięć zasad higieny cyfrowej:
- Kontroluj czas przed ekranem – zadaj sobie pytanie: Jak długo dzisiaj byłem w sieci? W jakim celu sięgam po smartfon? Nie używaj ekranów podczas wykonywania innych czynności np. jedzenia. Nie tylko ilość czasu w internecie jest ważna, ale też jego jakość.
- Odkładaj smartfon – nie noś go przy sobie non stop. W czasie nauki lub pracy, zabierz go w zasięgu wzroku.
- Wyłącz powiadomienia – wyłącz dźwięki i plakietki. Nie sprawdzaj co chwilę wiadomości.
- Nie rób wielu rzeczy na raz – w czasie pracy i nauki, wyłącz aplikację w tle i serwisy społecznościowe.
- Trenuj swój mózg w sposób analogowy – ćwicz koncentrację, pamięć, logiczne myślenie.
- Relaksuj się i odpoczywaj – bez urządzeń ekranowych.
- Szukaj zainteresowań poza siecią – ludzie bez zainteresowań offline łatwiej się uzależniają od smartfona.
- Planuj czas bez Internetu – świadomie spędzaj czas bez sieci. Rób sobie cyfrowe detoksy.
- Zadbaj o swój sen – 1-2 h przed snem bez ekranu. Nie bierz do sypialni smartfona. Kup budzik!
- Dbaj o relacje – kontakt w sieci to nie relacja. Relacje zbudujesz tylko offline. Dobre relacje chronią przed uzależnieniem.
Ważne jest, aby stworzyć domowe zasady korzystania z nowych technologii, które pomogą nam w odpowiedni sposób zarządzać cyfrowymi narzędziami ekranowymi i które przygotują dziecko do właściwego korzystania ze smartfona w wieku późniejszym. Należy pamiętać, że wypracowanie wspólnych zasad dotyczą wszystkich domowników.
Opracowała Katarzyna Łach
Źródło:
- Materiały pomocnicze – Fundacja Dbam o Mój Z@sięg (dbamomojzasieg.pl)
- Bigaj M. i Debski M. w: Ptaszek G. i in. (2020). Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami? Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.