Absolwenci szkoły podstawowej wybierają najczęściej pomiędzy trzema typami szkół: liceum, technikum i szkołą branżową I st. (wcześniej nazywaną szkołą zawodową, potocznie „zawodówką”). Podstawowe różnice pomiędzy typami szkół to ilość lat nauki, przygotowanie lub nie do egzaminu maturalnego i możliwość zdobycia kwalifikacji zawodowych. Po ośmioletniej szkole podstawowej można kontynuować naukę w szkołach ponadpodstawowych. Zaliczają się do nich:
- liceum ogólnokształcące (4-letnie),
- technikum (5-letnie),
- branżowa szkoła I stopnia (3-letnia).
Liceum trwa 4 lata i przygotowuje do zdania matury, która jest przepustką na studia. Licea z reguły oferują klasy profilowane, w których zrealizowany jest podstawowy program nauczania ze wszystkich obowiązkowych przedmiotów i rozszerzony z kilku przedmiotów wiodących.
Technikum trwa 5 lat i umożliwia zdobycie kwalifikacji zawodowych oraz przygotowuje do matury. Technikum to szkoła, która łączy kształcenie ogólne z zawodowym. Nauka w technikum trwa 5 lat i w tym czasie przygotowuje zarówno do matury, jak i umożliwia zdobycie konkretnej wiedzy i praktycznych umiejętności, co – po zdaniu specjalnego egzaminu – umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe. W planie lekcji w technikum pojawiają się zarówno „tradycyjne” przedmioty np. język polski, matematyka, fizyka, geografia, jak i przedmioty zawodowe (w zależności od branży, np. w technikum informatycznym: programowanie aplikacji internetowych, projektowanie i administrowanie bazami danych). Niektóre przedmioty „tradycyjne” można zrealizować jako rozszerzone. Ponadto każdy uczeń technikum musi obowiązkowo zrealizować praktyki zawodowe, które trwają 4 tygodnie i są oceniane.
Szkoła branżowa I st. trwa 3 lata i umożliwia zdobycie kwalifikacji zawodowych. Nie można zdawać po tej szkole matury. W szkole branżowej przedmioty ogólne zrealizowane są tylko w podstawowym zakresie, a nacisk kładzie się na przedmioty zawodowe. Szkoła branżowa I stopnia umożliwia zdobycie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie. Nauka zawodu w „branżówce” składa się z: podstawowego kształcenia ogólnego, kształcenia zawodowego teoretycznego, kształcenia zawodowego praktycznego czyli tzw. praktycznej nauki zawodu, która jest odpłatnie realizowana u pracodawcy posiadającego odpowiednie kwalifikacje. Wybór szkoły branżowej nie zamyka drogi do dalszej edukacji. Po ukończeniu szkoły branżowej I stopnia można kontynuować naukę w dwuletniej szkole branżowej II stopnia, która kończy się uzyskaniem dyplomu technika i umożliwia zdanie matury (a potem np. dalszą naukę na studiach).
Jak wybrać szkołę?
Ważne, by poznać wszystkie dostępne opcje dalszego kształcenia, szczegółową ofertę szkół, ale także przemyśleć, jakie kwestie są naprawdę istotne.
Kryteria wyboru, które można wziąć pod uwagę:
– długość kształcenia (lata nauki) w poszczególnych typach szkół;
– możliwość zdawania matury;
– możliwość zdobycia kwalifikacji zawodowych;
– dostępne profile kształcenia lub profile klas;
– języki obce, których można się uczyć w danej szkole;
– zdawalność i przeciętne wyniki maturalne;
– możliwość przygotowania do olimpiad przedmiotowych;
– współpraca szkoły z pracodawcami, instytucjami, uczelniami (np. czy organizowane są –
praktyki, wymiany międzynarodowe lub czy istnieją klasy patronackie);
– miejsce w rankingu (jeśli z jakiegoś powodu jest to dla kogoś istotne);
– dostępna oferta zajęć pozalekcyjnych, np. sportowych, kulturalnych;
– jakość infrastruktury szkolnej, np. wyposażenie sal lekcyjnych, dostępność hali sportowej;
– opinie o szkole;
– lokalizacja i dojazd do szkoły;
– … i inne.
Jak uzyskać informacje z wymienionych powyżej kryteriów wyboru?
- Strony internetowe i profile szkół w mediach społecznościowych.
- Rozmowy z uczniami lub absolwentami.
- Dni Otwarte Szkół.
- Targi Edukacyjne.
- Rankingi szkół.
Zasady rekrutacji – etapy, terminy, punktacja
Główna zasada rekrutacji jest następująca: do szkół ponadpodstawowych dostaje się na podstawie liczby zdobytych punktów. Im więcej tych punktów się zdobędzie, tym większa szansa, by dostać się do wybranej szkoły. Aktualne zasady rekrutacji znajdują się na stronie kuratorium oświaty: www.ko.rzeszow.pl Można aplikować do trzech szkół, a w ramach każdej z tych trzech szkół do dowolnej liczby oddziałów (czyli klas). Etapy rekrutacji, ważne terminy i dokumenty znajdują się na stronie internetowej: https://nabor.pcss.pl/krosno/szkolaponadpodstawowa/ O dostaniu się do wybranej szkoły ponadpodstawowej, decyduje liczba uzyskanych punktów rekrutacyjnych. Na sumę punktów składają się:
– wyniki egzaminu ósmoklasisty;
– oceny na świadectwie (z wybranych przedmiotów);
– osiągnięcia dodatkowe (m.in. olimpiady, konkursy, działalność społeczna);
– do niektórych szkół/klas: wyniki sprawdzianów predyspozycji (uzdolnień kierunkowych, kompetencji i predyspozycji językowych lub prób sprawności fizycznej).
W przypadku aplikowania do technikum lub szkoły branżowej wymagane będzie zaświadczenie lekarskie zawierające orzeczenie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia praktycznej nauki zawodu – skierowanie na takie badania dostaje się w technikum lub szkole branżowej.
Ośmioklasisto!
Choć wybór szkoły ponadpodstawowej jest bardzo ważny, to wcale nie determinuje on reszty Twojego życia!
Pamiętaj, że każdy uczeń znajdzie miejsce w szkole ponadpodstawowej. Oczywiście nie każdy dostanie się do wybranej szkoły, ale Ministerstwo Edukacji gwarantuje, że wszyscy uczniowie będą mogli kontynuować naukę w szkole ponadpodstawowej w swoim regionie.
Treści dostępne za darmo na: Mapa Karier (https://mapakarier.org), licencja CC BY 4.0.
Opracowała: Alicja Madej