Logorytmikę jako metodę stosowaną w logopedii należy zdecydowanie rozpatrywać w ujęciu wieloaspektowym.
Termin logorytmika w literaturze logopedycznej pojawił się na początku lat siedemdziesiątych XX wieku. Pierwszą definicję logorytmiki sformułowała Elżbieta Kilińska-Ewertowska w 1978 roku. Autorka określiła logorytmikę jako zestaw ćwiczeń muzyczno- ruchowych wykorzystywanych w praktyce surdologopedycznej i logopedii korekcyjnej. W 2005 roku powstała szersza definicja logorytmiki autorstwa Anny Walencik-Topiłko, która podaje: „logorytmika to taki rodzaj oddziaływań muzykoterapeutycznych, który ma na celu usprawnienie lub skorygowanie komunikacji językowej, a także zapobieżenie powstaniu odstępstw w procesie komunikacji”. Zauważyć należy, że aktualnie najczęściej stosowana klasyfikacja ćwiczeń logorytmicznych obejmuje: ćwiczenia ruchowe, słuchowe, inhibicyjno-incytacyjne i słowno-ruchowe.
Na wstępie warto przypomnieć, że logorytmika to metoda stosowana w logopedii, która w swoim założeniu postrzega człowieka jako złożoną istotę psychofizyczną, której podstawę rozwoju stanowi równowaga wewnętrza oparta na współpracy zmysłów, układu motorycznego oraz psychicznego. Trzy najważniejsze fundamenty składające się na metodę logorytmiki to:
- ruch,
- muzyka – czyli dźwięki,
- słowa.
Pierwszym aspektem jest ruch, który warunkuje nasze funkcjonowanie fizyczne, sprzyja rozwojowi ciała, wpływa na kształtowanie umiejętności z zakresu motoryki dużej i precyzyjnej. Warto podkreślić, że wzorce ruchowe podporządkowane są pewnym zjawiskom fizycznym, takim jak przestrzeń i czas. Zatem rozwijając zdolności ruchowe, człowiek uczy się schematu własnego ciała i umiejętności umiejscawiania go w przestrzeni. Potrafi kontrolować czas trwania wykonywanych ruchów, ich szybkość oraz intensywność. Logorytmika bazuje również na zjawiskach muzycznych, w których skład wchodzą m.in. rytm, dynamika, intonacja, akcent, melodia, tempo i barwa dźwięku oraz pauza. Rytmowi należy przyjrzeć się jednak nieco bliżej. Rytm, co bardzo ważne, rozumieć można nie tylko w aspekcie zjawiska muzycznego. W przyrodzie wyróżnić możemy rytmy dobowe, sezonowe, miesięczne, a także roczne.
Logorytmika bazuje również na zjawiskach muzycznych, w których skład wchodzą m.in. rytm, dynamika i natężenie dźwięku.
Logorytmika powstała z połączenia elementów metodyki logopedii i rytmiki. Wyróżnia się w niej cztery główne bloki ćwiczeń: ruchowe, słuchowe, pobudzająco-hamujące i słowno-ruchowe8. Na ostatni z nich nakierować nas może już sama nazwa „logorytmika”: gr. logos – słowo oraz rhytmós – miara, takt, proporcja. Logorytmika stanowi połączenie pracy z językiem, słowem, rytmem, słuchem. Nie jest to jednak zestawienie przypadkowe. Wystarczy, że przypatrzymy się cechom prozodycznym naszego języka i od razu zauważymy nierozerwalne połącznie prozodii mowy i muzyki. Podobnie jak w muzyce na prozodię mowy składają się akcent, melodia, siła dynamiczna, rytmiczność, głośność, tempo mówienia, pauzy, intonacja, iloczas, wysokość i barwa głosu.
Zajęcia logorytmiczne służą nie tylko jako narzędzie do korygowania wad wymowy i zaburzeń słuchu. Dzięki swojej wielowymiarowości wpływają na kształtowanie nawyków ruchowych, pobudzają rozwój twórczy, uspołeczniają (poprzez pracę w grupach), sprzyjają rozładowaniu skumulowanej w dziecięcych organizmach energii. Ćwiczenia logorytmiczne usprawniają tor oddechowy oraz artykulatory, kształtują: fonację, poczucie rytmu, pamięć muzyczną, usprawniają słuch fonemowy i uczą adekwatnej reakcji na bodźce. Logorytmika prowadzona jest najczęściej w formie zajęć grupowych. Sprzyja zatem również nawiązywaniu i rozwijaniu kontaktów społecznych.
Adriana Sikora – Śliż – neurologopeda